Tuesday, December 16, 2003

FOOTNOTE TO A PASSING

We all inevitably go through the point of seeing a relative or a friend depart, never to return. It is thus not difficult to sympathize with all who feel a sense of loss at the passing of Foreign Affairs Secretary Blas Ople two days ago.

But sympathy for those he left behind should not mean being deluded into believing the lavish tributes heaped upon him by many of our government officials as well as not a few personalities in the corporate media. The grief that his passing has caused his bereaved family and friends should not prevent the Filipino nation from confronting the truth about the man, for as the Good Book says, "The truth shall set you free."

The Philippine Daily Inquirer, in its report on the foreign secretary's demise, described him as a "passionate nationalist" and workers' rights advocate. In the same report it quoted House Speaker Jose de Venecia as saying that Ople was "one of the great foreign ministers of Asia and one of the four greatest secretaries of the Philippines," and ranking him with Apolinario Mabini, Carlos P. Romulo, and Raul Manglapus.

Mr. Speaker, it is the height of historical inaccuracy--at the very least--to mention Mabini in the same breath as the Romulos, Manglapuses, and Oples of this land.

The Sublime Paralytic was a paralytic only because he had the misfortune of contracting a crippling disease. But, as the F. Sionil Jose novel Po-on tells its readers, Mabini was certainly not a cripple in heart and mind. He had the sound judgment to know the value--both moral and practical--of independence, and the iron will to assert it at whatever cost. Thus he stubbornly refused to compromise the Filipino people's struggle for national liberation, which US imperialism had begun to usurp in his time, and continually defied American colonial authority come prison or exile. Not even the tempting offers of a position in the American colonial government could bend the man.

In contrast the Romulos, Manglapuses, and Oples would distinguish themselves for their enthusiasm in vouching for US foreign policy interests over the welfare of the Philippines.

Romulo was an unquestioning supporter of the US-led Cold War, which the Philippines had nothing to do with and from which it never benefited in any manner.

Manglapus was one of the most ardent advocates of American military presence in the Philippines. This, despite the fact that, as the very Dictionary of Military and Associated Terms of the US Department of Defense itself admits, "A base is a locality from which operations are projected or supported," meaning that hosting a foreign military base subverts a country's sovereignty as doing so automatically integrates it into a foreign defense network and inevitably involves it in military campaigns it may have no part in to begin with. Manglapus turned a blind eye to the toxic waste left behind by the former US military bases in Olongapo and Angeles, as well as the numerous victims of American military atrocities--which the US has yet to face justice for.

Ople, in similar fashion, sponsored as a senator in 1999 the Visiting Forces Agreement (VFA), which paved the way for a return of US military presence in the Philippines, after the bases pull-out in 1992, and grants visiting US servicemen extraterritorial and extrajudicial "rights."

As foreign affairs secretary from 2002 to his death, Ople supported the Balikatan Military Exercises, which provides for joint "training" operations longer than those allowed by the VFA, and the Mutual Logistics Support Agreement which provides for "temporary" basing arrangements for US troops.

These agreements have been criticized by no less than Rene Jarque, a former army captain who authored the Defense Policy Guideline, and former VFA Commission chair Amado Valdez, for being lopsided in favor of the US.

Ople also was a drumbeater for the "terrorist" tag by the US and the European Union on the Communist Party of the Philippines and its founding chair Jose Ma. Sison and the New People's Army, as well as the near-branding of the Moro Islamic Liberation Front as a "terrorist" group. These severely endangered the peace talks aiming to end the armed conflict between the government and these groups, whose causes are acknowledged by no less than the United Nations--as well as respected leaders like former US Attorney-General Ramsey Clark, Philippine Vice President Teofisto Guingona, Jr., and Obispo Maximo Tomas Millamena of the Iglesia Filipina Independiente--as legitimate. By these Ople showed that in his book, "alliance" with the US was more important than a just peace in our country.

It is impossible to forget Ople's support for the US war on "terror," which has been proven baseless in Afghanistan and Iraq. This war which has claimed countless innocent lives has not yielded any trace of terorrist Osama bin Laden who was supposedly being coddled by Afghanistan, nor has it any weapon of mass destruction to show for all the havoc it has wrought in Iraq. Afghanistan and Iraq are both oil-rich countries whose dictatorial former governments had a falling-out with the US (which initially supported them) over economic policy issues.

While fiercely vouching for US foreign policy interests, Ople was never known to stand up for the welfare of abused Filipino migrants.

As a senator in 1994, Ople supported the General Agreement on Tariffs and Trade, which paved the way for the entry of the Philippines into the World Trade Organization (WTO) and opened up the Philippine economy to "competition" with highly developed countries, in particular the US, without being allowed to develop--which, in the words of Bagong Alyansang Makabayan, Kilusang Magbubukid ng Pilipinas, and Anakpawis chair Rafael Mariano, "is like a boxing bout between Mike Tyson and Manny Pacquiao." Membership in the WTO has taken its toll on the Philippines in terms of the destruction of enterprises unable to withstand unfair competition and the consequent loss of millions of jobs, as well as the continuous increase in foreign debt, since 1994. Also, what used to be a marginal agricultural trade surplus before 1994 has since been transformed into a glaring agricultural trade deficit. Such are the horrors of globalization which the WTO has been promoting that even former President Fidel V. Ramos, who used to be one of its leading proponents, has criticized globalization for failing to live up to its promises--something which Ople never acknowledged to his last breath.

The only consolation is that De Venecia did not rank Ople with the nationalist old guard: Claro M. Recto, Lorenzo Tanada, and Jose W. Diokno.

Likewise Ople cannot be credited with advancing labor rights. In fact the Labor Code which he sponsored as Marcos' labor minister violated union rights by prohibiting strikes in "vital industries," imposing a one-industry-one-union policy, and treating unfair labor practices as merely administrative rather than criminal offenses.

While his name was never mentioned in connection with corruption, as the Philippine Daily Inquirer said, never did he speak against the rampant corruption in the Marcos and Estrada governments which he both served and faithfully stuck with to their last moments.

Vice President Guingona said that Ople died "with his boots on and in the service of the nation."

While we can continue to admire Vice President Guingona for his unfailing advocacy of nationalist, human rights, and anti-corruption causes, it is impossible to agree with what he said.
A.N.S.W.E.R. STATEMENT ON RECENT DEVELOPMENTS IN IRAQ

The U.S. military capture of Iraqi president Saddam Hussein is being trumpeted by the corporate media and the Bush administration as simultaneously a great victory, the start of a new era, and justification for the U.S. invasion and occupation of Iraq.

The seizure and public display of Saddam Hussein may be a propaganda victory for imperialism, but it changes nothing fundamental about the situation in Iraq, particularly the reality that the U.S. invasion and occupation of Iraq constitute a blatant and brutal violation of both international and U.S. law.

While hailing the detention of Saddam Hussein after an intense 8-month search, the current co-dictators of Iraq, L. Paul Bremer and Lt. Gen. Ricardo Sanchez, are expressing the hope of the Bush administration as a whole that this development will signal the beginning of the end for the Iraqi resistance.

But intensifying Iraqi resistance to the illegal and colonial war and occupation has not been primarily based - according even to the more knowledgeable corporate media journalists in Iraq - on loyalty to any particular individual. Instead, it is a response to the negation of Iraq's sovereignty and independence, as well as the increasing brutality of the occupying army.

Even supporters of Bush's war such as Sen. Jay Rockefeller, Vice-Chair of the Senate Intelligence Committee, are raising questions: "Given the location and circumstances of his capture, it makes clear that Saddam was not managing the insurgency. ... That is significant and disturbing because it means the insurgents are not fighting for Saddam, they're fighting against the United States."

There can be no question that the Iraq occupation is a colonial project in every respect. The U.S.-appointed "Iraq Governing Council" is headed by CIA asset Ahmed Chalabi, whose family was the richest in all of Iraq when the British-controlled regime was overthrown in 1958. All of Iraq's assets are being put on the auction block.

The U.S. is setting up colonial-style Iraqi police, intelligence services, and paramilitary death squads. It is taking and holding family members hostage, including children and grandparents, to force Iraqis to submit themselves for "interrogation." U.S. forces are using "Israeli-style" collective punishment and violence against the population as a whole in large parts of the country.

"With a heavy dose of fear and violence, and a lot of money for projects, I think we can convince these people that we are here to help them," stated a U.S. battalion commander in Iraq (New York Times, December 7, 2003). He was speaking from one of the many Iraq villages that the U.S. has wrapped in razor wire, holding entire communities prisoner. A sign on the barbed wire reads, in English only, "This fence is here for your protection. Do not approach or try to cross, or you will be shot."

The U.S. government has a long history of destabilizing and overthrowing governments and replacing them with brutal dictatorships. One need only look at Iran, the Congo, Guatemala, and Chile to know that the democratic or undemocratic character of the government targeted by the U.S. has never been the motivation for its actions. In that context the U.S. government has supported the most brutal dictatorships and military regimes.

The long-standing demonization of the former Iraqi government followed by the invasion and occupation of Iraq is part of a larger global project by the United States to militarily destroy any government that seeks to maintain even nominal independence from the dictates of Washington and Wall Street. The leadership of North Korea, Iran, Syria, Zimbabwe, Cuba, Palestine and others have been selected by the Bush administration for destruction. This stands in fundamental violation of the right of self-determination. Only the Iraqi people have the right to determine who their leaders will be.

People should keep in mind as they watch the forthcoming carefully packaged documentary of the "crimes" of the former Iraqi government, that the Bush administration has taken tens of thousands of innocent Iraqi lives, has plunged Iraq into chaos and anarchy, and has removed the essential features of sovereignty for the Iraqi people who struggled in the past for decades against colonial rule.

The occupation is taking the lives of Iraqis, U.S. and other "coalition" forces every day. While Halliburton, Bechtel and other U.S. corporations are reaping immense profits, the people both here and there are paying the price for Bush and his corporate friends' looting spree, in blood and money. According to administration figures, the cost of the Iraq occupation is 210 million dollars every day. The administration has stated that it need not bother to count the number of Iraqis that it kills.

We will continue and intensify our mobilizing work to demand: "End the Occupation, Bring the Troops Home NOW! Money for Jobs, Health Care and Education, Not for War and Occupation."

Email circulated by:
A.N.S.W.E.R. Coalition
Act Now to Stop War & End Racism

FOR MORE INFORMATION:
http://www.InternationalANSWER.org
info@internationalanswer.org
New York 212-633-6646
Washington 202-544-3389
Los Angeles 213-487-2368
San Francisco 415-821-6545

Sunday, December 14, 2003

TAPE RECORDER

Maging noong ako'y bago pa lamang na sumasabak sa mundo ng peryodismo, agad kong napagtanto ang malaking magiging halaga ng isang tape recorder sa aking hanapbuhay.

Agad akong napasabak sa pagdalo sa mga kumperensiya at pakikipagpanayam sa mga tao. Sa ganitong mga gawai'y napakahalaga ang isang tape recorder upang makuha nang eksakto ang lahat ng mahalagang sinasabi at maisulat ito nang eksakto pagkatapos.

Datapwat agad ko rin namang natuklasang hindi lang ang peryodista ang mahigpit na nangangailangan ng tape recorder.

Ako'y nakatira sa isang panlalawigang bayang direktang katabi ng isa sa mga lunsod ng Kalakhang Maynila. Dahil dito, kung kinakailangan kong dumalo sa isang kumperensiya o makipagpanayam sa Kalakhang Maynila ay bumibiyahe ako nang isa o dalawang oras mula sa amin, at pagkatapos ay ganoon din pabalik--bagama't madalas-dalas na ang isang oras ay nagiging dalawang oras at may mga pagkakataon pang sinasawimpalad ako nang husto at ang dalawang oras ay nagiging tatlong oras, dahil sa kahenyuhang iskemang pantrapikong ipinatutupad ni Bayani Fernando.

Bus ang sinasakyan ko sa mga biyaheng ganito. At karamihan sa mga bus na nasasakyan ko ay may mga radyo o telebisyon.

Salamat sa mga radyo at telebisyon ng mga bus, napagtanto kong maliwanag na kahit hindi ako naging peryodista ay mahigpit ko pa ring kakailanganin sa biyaheng pa-Maynila at pabalik ang isang tape recorder.

Nauuso ngayon ang mga walang kakuwenta-kuwentang tugtugin at panoorin: mga kantang kayhahaba ngunit wala namang katuturan ang paulit-ulit na mga liriko, mga disk jockey na kung magsipagsalita'y higit pang mahahaba sa mga kantang pinatutugtog gayong pulos na kaululan lang naman ang alam na sabihin; mga game show na patalinuhan diumano ngunit makikitang ang pinakahangal ay yaon mismong host, na bukod sa napahilig magmagaling ay kaysakit sa tainga ng boses na binabalutan ng labis na kaartehan sa pagsasalita, mga talk show na tampukan ng lohikang ikababangon nina Plato at Aristotle mula sa kanilang mga hukay, at mga soap opera na bukod sa kaybababaw ng mga karakter ay pinagpapasasaan na ng mga uod ang tema sa labis na kapanisan.

Sa kabutihang-palad, ganito ang karamihan sa maririnig o mapanonood ngayon sa radyo o telebisyon, at karaniwang sa isa sa mga ito nakatutok ang mga radyo't telebisyon ng mga bus. Paano, kung alin pa yaong napakayayamang istasyong may kakayahan sanang mag-alaga ng matitinong palabas ay sila pang nangunguna sa pagpapalaganap ng mga ito, kadalasa'y dahil sa magkahalong katamarang mag-isip at kagustuhang kumita agad nang limpak-limpak nang hindi man lang nagpapatulo ng pawis. Hindi ka naman makapipili ng panonoorin o pakikinggan kapag nasa bus ka.

Dito pumapasok ang labis na halaga ng isang tape recorder sa panahong ito. Sa pamamagitan ng isang tape recorder, matatakpan mo nang mahusay ang mga minatamis na katarantaduhang silang kalakhan ng ibinibigay ngayon ng radyo't telebisyon. Maaari mong patugtugin sa tabi ng iyong tainga ang ilang magagandang kaset na ikaw ang bahalang pumili.

Hindi maaaring tawaran ang tulong na naidudulot nito, lalo't karaniwan ang maipit sa matinding trapikong bumibilang nga ng oras. Higit na mabuti ang magbilang ng oras sa pakikinig ng magagandang tugtugin buhat sa mga kaset kaysa ilang oras na magpigil ng kamaong gustong bayuhin ang radyo o telebisyon ng bus.

Kung kayo'y regular na bumibiyahe nang mahaba at nasusuka kayo sa mga napakikinggan o napanonood sa mga radyo't telebisyon ng bus ngunit wala kayong magawa dahil hindi naman kayo ang may-ari ng sasakyan, magdala ng tape recorder. Malamang na may mahihiraman kayo kung ayaw ninyong bumili pa. Kung wala namang mahiraman, pagsakripisyuhan na ninyo at higit na murang hindi hamak ito kaysa ipambibili ninyo ng pamalit sakaling hindi kayo makapagpigil ng poot at mawasak ninyo ang radyo o telebisyon ng sinasakyang bus.

Wednesday, November 05, 2003

CALL FOR CONTRIBUTIONS

Warmest greetings!

We are currently accepting contributions to the book People Power 2: Through the Eyes of the Young.

It is quite ironic that while the youth is said to have provided the biggest number of warm bodies to People Power 2, the youth sector has quite lagged behind in putting out an account of this historic event. While a few publications, most notably Philippine Daily Inquirer's Youngblood and the youth-oriented website Tinig.com, have been publishing People Power 2 stories from the young, there has yet to be a definitive account of this historic phenomenon.

This book, People Power 2: Through the Eyes of the Young, is then the Filipino youth's answer to this irony. It aims to provide the definitive account of People Power 2 from the viewpoint of the Filipino youth who comprised the biggest section of the raging mass that ousted the Estrada regime. The book will cover the whole range of the youth's motivation in joining the anti-Estrada movement whether it was personal disgust against the womanizing president, a fervent resolve to oust an incompetent leader or plain curiosity on the growing mass movement which involved the youth.

The book aims at being as comprehensive a youth account of People Power 2 as possible.

It is premised on the contention that People Power 2 began not at Edsa, not with the impeachment trial, but earlier--as early as 1999, when the calls to oust Estrada first resounded.

Anyone who was between 13 and 30 years old from 1999 to 2001 and participated in the mass actions or other forms of protest against the Estrada regime may submit. We welcome articles/essays, poetry, or photos. Please submit contributions to pp2@tinig.com.

Since it is encouraged that contributions be written in a witty, fast-paced and light style, the book does not have to be completely serious or "too political." Contributions may be written in either English or Filipino.

Articles or essays may be first-hand accounts of the anti-Estrada protests, or analyses of People Power 2 and the role of the youth in it. These must be submitted in Rich Text Format, with font size 12, single-spaced, at least three but no more than seven pages.

Poetry contributions must be in Rich Text Format, with font size 12, not longer than three pages.

Contributions will be accepted until November 29.

The book is to be edited by three young Filipinos who were part of People Power 2: Raymond Palatino, former chair of the UP Student Council and current president of the National Union of Students of the Philippines, aside from being a columnist of the youth-oriented online magazine Tinig.com; Ronalyn Olea, former editor of The Sentinel, Lyceum University's official student publication and current chair of the College Editors Guild of the Philippines and writer for the online news weekly Bulatlat.com; and Alexander Martin Remollino, a member of the cause-oriented journalists' network Media for Peace and the progressive young poets' group Kilometer 64, besides being a writer for Bulatlat.com, associate editor and columnist of Tinig.com, and a frequent contributor to the Makata section of the online poetry folio Dalityapi Unpoemed.

Wednesday, October 22, 2003

IGNORANTE NGA BA SA SINING ANG MASA?

Madalas na sinasabing ang paglikha ng sining para sa masa ay isang pagpapagod na walang katuturan. Ang masa raw kasi'y ignorante sa sining, at walang nalalamang "sining" kundi yaong nagkatusak na romance novel at telenobela.

Ang napakalimit naming maringgan ng ganitong paratang sa masa ay mga nagtapos sa pamantasan ng mga kursong may kinalaman sa pagsusulat--ng mga pampanitikang akda man o ng mga iskrip pampelikula at pantelebisyon.

Ngunit totoo nga kaya ito?

Nagugunita namin ang mga natanggap naming kuwento tungkol sa Kulturang Kalye, isang proyektong pinamunuan ni Jess Santiago sa pakikipagtulungan sa National Commission for Culture and the Arts nitong Pebrero. Isa itong proyektong naglayong ipamalas sa madla ang alternatibong kultura, at kaugnay nito'y iba't ibang alternatibong artista ang nagtanghal nang walang bayad sa isang bahagi ng Lunsod Quezon. Batay sa mga natanggap naming kuwento, dinagsa ito ng mga karaniwang taong-kalye.

Kaugnay ng lahat nito, wala kaming natatandaang may nakausap kaming karaniwang taong-kalyeng di nakakikilala kay Heber Bartolome o hindi nakaaalam ng kanta niyang may saknong na ganito: "Tayo'y mga Pinoy, tayo'y hindi Kano/Huwag kang mahihiya kung ang ilong mo ay pango."

Tunghayan natin ang saknong na ito: "Si Lina ay isang magandang dalaga/Panggabi sa isang pabrika ng tela/Sumapi sa unyon, sumama sa welga/Biglang nagkagulo, nawala si Lina/Nang muling makita'y hubad at patay na."

Unang saknong iyon ng kantang "Halina" ni Jess Santiago. Tinugtog niya iyon sa isang konsiyerto sa likod ng Vinzons Hall ng Unibersidad ng Pilipinas (UP) noong Oktubre 17, isang konsiyertong protesta sa pagbisita sa Pilipinas ni George W. Bush, pangulo ng Estados Unidos.

Sa konsiyertong nabanggit, karamihan sa mga nanood ay mga magsasaka galing sa Timog Katagalugan at sa Kabikulan. Bukod sa kanila, napakarami roon ang mga manggagawa.

Masigabong palakpakan ang sumalubong kay Koyang Jess nang kantahin niya ang unang taludtod pa lamang. Nasa harapan kami noon, kaya't kitang-kita naming ang karamihan sa mga palakpak ay mula sa mga taong halatang kundi man mga manggagawa'y mga magsasaka.

Lalong lumakas ang mga palakpak nang dumating si Koyang Jess sa unang koro: "Halina, halina/Damitan ang bangkay/At sa ating puso'y/Hayaang humimlay si Lina."

Matindi rin ang palakpakan sa mga natirang saknong.

Ang ikalawang regular na saknong ay yaong tungkol kay Pedrong Pilapil, isang magsasakang binaril sapagkat tumutol sa pang-aagaw ng kanyang lupa, na sinusundan ng korong: "Halina, halina/At sa ating puso'y/Hayaang maghasik/Ng punla si Pedrong Pilapil."

Ang ikatlong regular na saknong naman ay yaong tungkol kina Aling Mariang pinalayas sa kanilang tirahang "bundok ng basura" dahil "darating ang mga turista." Sinusundan ito ng korong: "Halina, halina/At sa ating puso'y/Ipagtayo ng tahanan/Sina Aling Maria."

Si Jess Santiago ang isa sa lalong matitipunong haligi ng makabayan at makalipunang tradisyon ng kultura sa Pilipinas. Isa nang kilalang makata ng protesta noong ideklara ang batas militar, noong 1976 ay pinasimunuan niya ang paglikha ng mga kanta naman ng protesta rin--at sa landas na kanyang hinawa'y lumitaw ang mga Heber Bartolome, Pol Galang, Asin, The Jerks, Joey Ayala, Susan Fernandez, Gary Granada, at iba pang katulad.

Karaniwang isinasalubong kay Jess Santiago sa tuwing tutugtog siya sa mga kilos- protesta ang dumaragundong na palakpakan mula sa mga manggagawa't magsasaka. Halimbawa na nga rito ang inani niyang palakpakan sa konsiyerto sa UP noong Oktubre 17.

Sa konsiyerto ring iyon, napakainit din ng naging pagsalubong ng mga manggagawa't magsasaka kay Pol Galang at sa The Jerks--tulad din ng pagsalubong ng masa sa kanila sa napakarami nang iba pang konsiyertong protesta.

Sana'y nakarating sa konsiyertong iyon ang mga propesor na kayhihilig magturo ng mga ideyang pumupula sa kakayahan ng masang umunawa sa sining. Nakita sana nila kung gaano katinding pagpapabulaan ang inabot nila roon.

Naaalaala namin dahil dito ang isa pang konsiyertong protestang nadaluhan namin, ang konsiyerto sa Mendiola noong Nobyembre 14, 2000. Isa sa mga tumugtog doon si Gary Granada. Malakulog ang hiyawan nanggaling sa mga manggagawa't magsasaka nang banggitin ang pangalan pa lamang ni Granada.

Ang lahat nito'y sapat nang patunay na ang masa'y may kakayahang tarukin ang sining na nangungusap sa kanila. Nangangahulugan itong ang patuloy na paglikha ng sining para sa masa ay may patutunguhan.

Maaaring ikatwirang ang masang binanggit sa mga talata namin tungkol sa mga konsiyertong protesta ay masang mulat na kaya nga't nasa konsiyertong protesta.

Ngunit paano nila ipaliliwanag ang ispontanyong masang dumagsa sa Kulturang Kalye? Paano rin nila ipaliliwanag ang mga karaniwang taong-kalyeng hindi makaiwas na sumabay sa mga taludtod ni Heber Bartolome?

Kung nahihilig man ang karamihan sa masa sa mga kagaguhang nagpapanggap na sining, ito'y sapagkat hindi pa nila nakikilala ang mga talagang likhang-sining, lalo na'y yaong sining na ukol sa kanila. Datapwat maliwanag na kung mabibigyan sila ng pagkakataong makilala ang sining na ukol sa kanila ay mauunawaan nila at yayakapin ito.

Subalit sa ating mga pamantasan, patuloy na pinupulaan ang kakayahan ng masang umunawa ng sining.

Sino kaya ngayon ang may suliranin sa pag-unawa sa sining?

Wednesday, October 08, 2003

"ANG ATING PANGULO, IBALIK SA PALASYO!"

Kapagka ganitong nalalapit ang halalan, lalo na'y isang pambansang halalan tulad ng magaganap sa Mayo 2004, nauuso ang mga sasakyang umiikot sa mga pamayanan na kinabitan ng mga megaphone, at mula sa mga ito'y maririnig natin ang mga talumpati tungkol sa kung bakit walang ibang nararapat na mahalal kundi si ganiri at ganyang kandidato. Walang oras na pinipili ang mga ito--kung minsa'y umagang-umaga, kung minsan nama'y maggagabi na.

Kaya't huwag tayong magtataka kung sa susunod na mga araw ay magising na lamang tayong naririnig ang ganito:

"Mga minamahal naming kababayan, lalo na ang masang silang pinahahalagahan namin nang higit kaninuman sa napakapalad na lipunang ito, isang mainit na pagbati. Sa darating na Mayo, muli tayong mamimili ng mga susunod na mamumuno sa ating bansa.

"Ngayon pa lamang ay nararapat na maging malinaw na sa atin kung sino ang pipiliin. Kaya naman sinasamantala namin ang pagkakataong ito upang ilahad sa inyo ang mga kadahilanan kung kaya walang nararapat na ihalal bilang susunod nating pangulo kundi ang siya ring kasalukuyang nakaluklok sa Malacanang.

"Ang ating mahal na pangulo'y nararapat na muling mahalal dahil sa kanyang walang kapantay na pagkamakabayan. Nakikita naman ninyong sa kalabisan ng kanyang pagmamahal sa ating bayan ay hindi sapat ang ating bayan upang pag-ukulan nito, kaya naman hangad niya ang lumaki nang lumaki ang ating bayan upang may mapaglagyan siyang sapat ng kanyang pag-ibig dito.

"Kaya't upang lumaki nang lumaki ang ating bayan ay kanya itong ikinakabit sa isang dambuhalang bayan, ang Estados Unidos. Kahit na wala tayong kinalaman sa giyera ng Estados Unidos, pinayagan niyang ang mga sundalong Amerikano'y magsagawa ng ehersisyong militar sa ating bayan at magpasok dito ng kanilang mga kagamitang militar. Sa ganitong proseso, talaga namang magiging bahagi na tayo ng Estados Unidos sapagkat mailulunsad na mula sa ating bansa ang mga pagsalakay ng mga tropang Amerikano, at ang mga kaaway ng Estados Unidos ay magiging kaaway na rin natin.

"Ang ating mahal na kandidato'y subok din sa kanyang taos-pusong pagmamahal sa mga manggagawang silang nagpapaandar sa makina ng ating ekonomiya. Batid niyang ang ating mga manggagawa'y kailangang palayain sa pagkabusabos sa napakarami sa mga pabrika sa ating bayan, kaya naman sa ilalim ng kanyang panunungkulan, pataas nang pataas at umabot pa nga kamakailan sa 12.7 porsiyento ng kabuuang puwersang paggawa ang hindi na nagtatrabaho sa mga pabrika.

"Wala silang trabaho, subalit malaya naman sila sa pagsasamantala sa pamamagitan ng mababang pasahod at kawalan ng benepisyo.

"Wala ring kapantay ang kanyang pagkalinga sa mga magsasakang silang naghahain ng pagkain sa ating mga hapag. Batid niyang napakahigpit ang pagsakal ng mga tanikala ng piyudalismo sa ating uring magsasaka, kaya naman napakarami sa ating mga kapatid na magbubukid ang pinaaalis ng mga korporasyong pang-real estate sa kani-kanilang mga lupa. Lubusang batid ng ating pangulong ang mamatay ay makalibo pang matamis kaysa mabuhay bilang isang alipin, kaya naman higit niyang nais na makitang mamatay sa gutom dahil sa kawalan ng kabuhayan ang ating mga kapatid na magbubukid kaysa manatiling mga alipin ng piyudalismo.

"Matitiyak din nating kung muling magiging pangulo ang ating mahal na kandidato, siya ang taong makapag-aambag nang pinakamalaki sa ating kasaysayan, sapagkat napakarami ang kanyang idinaragdag--at, kung inyong itutulot, patuloy pang idaragdag--sa talaan ng ating mga martir. Makikita naman nating sa ilalim ng kanyang panunungkulan, mahigit nang 30 kasapi ng partidong Bayan Muna ang pinatay ng militar. Kamakailan pa'y nadagdag sa mga ito ang tatlong kasapi ng bagong partidong Anak ng Bayan.

"Ang mga taong ito ay mga naghangad ng pagbabago sa ating bayan. Tulad nina Gat. Andres Bonifacio at Gat. Macario Sakay, sila'y naghangad ng pagbabago, at tulad din nina Bonifacio at Sakay, sila'y nakatagpo ni Kamatayan sa kanilang paghahanap ng pagbabago. Kaya naman matitiyak nating sa ilalim ng muling panunungkulan ng ating mahal na kandidato, magiging isang bansa ng mga bayani ang ating bayan, sapagkat napakarami pa ang susunod sa mga yapak nina Andres Bonifacio at Macario Sakay.

"Kaya't sa darating na halalan, ito ang aming panawagan: 'Ang ating pangulo, ibalik sa Palasyo!'

"Maraming salamat po."

Monday, September 15, 2003

GABI NI KA AMADO

Hindi namin pinagsisisihan ang ilang oras na pagkakapaliban ng paghahapunan nang gabing iyon.

Ginanap nitong Setyembre 13 sa Tanghalang Francisco Balagtas (lalong kilala bilang Folk Arts Theater) ang Panata sa Kalayaan: Isang Gabi ng mga Tula ni Ka Amado bilang pagdiriwang ng ika-100 taon ng pagsilang ni Amado V. Hernandez, manunulat at aktibista. Pagtatanghal itong pinangunahan ng Amado V. Hernandez Resource Center, Concerned Artists of the Philippines, National Commission for Culture and the Arts, at Cultural Center of the Philippines.

Makata, peryodista, mandudula, kuwentista, at nobelista, si Hernandez ay isinilang at lumaki sa piling ng mga dukha, at sa kanyang mahuhusay na akda ay matapat na naglarawan ng kanilang mga karanasan at nag-udyok sa kanila upang kumilos tungo sa ikapagbabago ng kanilang kalagayan. Sumulat niya tungkol sa paghihirap ng sambayanang Pilipino sa kuko ng imperyalismong Estados Unidos, pagkaalipin ng mga manggagawa sa mababang pasahod habang nabubundat ang mga kapitalista, mga magsasakang inagawan ng lupa at binabarat sa partihan ng ani, at pagkalaganap ng katiwalian sa pamahalaan.

Isa siyang taong subok ng kasaysayan ang paninindigan.

Nang sakupin ng Hapon ang Pilipinas, tinanggihan niya ang mga alok na makipagtulungan sa kaaway. Sa halip, namundok siya at naging isang opisyal ng mga gerilya.

Nang magtapos ang digmaan, binalikan niya ang naudlot na pagsusulat.

Sa panahon ding ito siya naging kilalang haligi ng kilusang paggawa.

Isa siya sa mga nagtatag ng Philippine Newspaper Guild, isang organisasyon ng mga peryodista, noong huling bahagi ng dekada 1940. Kabilang din siya nang mga panahong iyon sa mga nagtatag ng Congrtess of Labor Organizations, na kanyang pinamunuan nang ilang taon. Ang mga organisasyong ito ay nakipaglaban alang-alang sa pambansang kasarinlan, katarungang panlipunan, at kalayaan ng pabatirang madla.

Kinatakutan siya ng Estados Unidos at ng pamahalaan dahil dito, kaya't noong 1951, kasama siya sa maraming lider-aktibistang ipinabilanggo ng pamahalaang Quirino. Kinasuhan siya ng rebellion complexed with murder at limang taon siyang nagdusa sa Muntinlupa. Noong 1956, nagtamo siya ng pansamantalang kalayaan habang naghahabol sa Kataas-taasang Hukuman ukol sa kanyang usapin, at noong 1964 na lamang napawalang-sala.

Matapos siyang makalaya, binalikan niya ang pagsusulat at ang paglahok sa kilusang aktibista. Naging bahagi rin si Hernandez ng Civil Liberties Union at Movement for the Advancement of Nationalism.

Nanatiling isang masugid na aktibistang manunulat si Hernandez hanggang sa kanyang pagpanaw noong 1970, sa kainitan ng Sigwa ng Unang Sikapat.

Dahil sa kadakilaan ni Hernandez, maging ang reaksiyunaryong pamahalaan ay natutong kumilala sa kanyang mga ambag sa kulturang Pilipino. Maraming gantimpala ang kanyang natanggap, kabilang ang Gawad Pambansang Alagad ng Sining ng Panitikan noong 1973.

Kaya't nararapat lamang ang nangyaring pagtatanghal sa Tanghalang Francisco Balagtas nitong Setyembre 13. Magiging kahiya-hiya ang magsabing tayo'y Pilipino kung nang araw na iyon ay wala isa mang gumunita sa dakilang Amado V. Hernandez.

At napakaganda sa kabuuan ang naging pagtatanghal.

Dalawampung tula ni Hernandez ang itinanghal: "Aklasan," "Tinapay," "Ang Banyaga," "Kabalintunaan," "Uod," "Ang Makina," "Ang Panday," "Bonifacio," "Inang Wika," "Malungkot ang mga Bituin," "Isang Dipang Langit," "Ito Ba ang Demokrasya?", "Sa Batang Walang Bagong Damit," "Enrique Sta. Brigida," "Kung Ukol sa Lahat," "Bayani, "Lupa," "Panata sa Kalayaan," at ang monumental na "Kung Tuyo Na ang Luha Mo, Aking Bayan." Mayroon ding patikim ng ilang bahagi ng mga dulang hango sa dalawa sa kanyang maiikling kuwento, ang "Langaw sa Isang Basong Gatas" at "Panata ng Isang Lider." Si John Arcilla naman ay nagbasa ng ilang mahahalagang bahagi mula sa mga sanaysay ni Ka Amado.

Sa ilang bahagi ng programa, ilang awit na hindi itinitik ni Ka Amado ngunit malapit sa diwa ng kanyang buhay at mga sinulat ang itinanghal ng Andres Bonifacio Choir: "Tayo'y Magkaisa," "Araw ng Katipunan," "Jocelinang Baliuag," "Anakpawis," "Pilipinas Kong Mahal," at ang walang kamatayang "Bayan Ko."

Mahuhusay ang mga pagbigkas ng mga tula ni Ka Amado na isinagawa nina Satur Ocampo, Shamaine Centenera, Roy Alvarez, Leo Martinez, Angie Ferro, Nonie Buencamino, Jess Santiago, Soc Jose, Ka Mameng Deunida, Rafael Baylosis, at Danilo Ramos, pati ng Tambisan sa Sining at Pan, at ang isa sa mga pagtatanghal na isinagawa ni Ronnie Lazaro. Mainam din naman ang mga pagkakabigkas nina Crispin Beltran at Liza Maza. Marunong din palang bumigkas ng tula si Ma. Isabel Lopez.

Ilang batang galing sa isang maralitang komunidad ang bumigkas ng "Sa Batang Walang Bagong Damit." Hindi sila nagkakasabay-sabay sa pagbigkas, ngunit mararamdaman ng manonood ang diwa ng tula sa kanilang pagkakabigkas.

Sa aming palagay, eksaherado ang naging pagbigkas ni Au Yumol ng "Isang Dipang Langit."Tila napakarupok tuloy niyaong personang nagsalita sa kanyang pagkakabigkas nito, samantalang ang tula'y tungkol sa kagitingan ng bilanggong pulitikal na bagama't nagdurusa sa kulungan ay hindi pinanlalambutan ng paninindigan.

Nagsimula ang katapusan ng pagtatanghal sa isang panggugulat ni Joonee Gamboa, na biglang sumulpot upang bigkasin ang unang saknong ng "Kung Tuyo Na ang Luha Mo, Aking Bayan." Maganda na sana ang pagkakabigkas, ngunit nagkamali siya sa isa sa mga taludtod--napapagbali-baligtad niya ang mga salita--ngunit hindi na ito gaanong nahalata sapagkat magaling ang pagkakabigkas. Sinundan ito ng karamihan sa mga naunang nagtanghal, na bumigkas ng mga partikular ng tig-iilang linya mula sa tula ring iyon.

Magaling ang mala-rap na pagbigkas ni Ronnie Lazaro sa "Ang Makina." Ngunit nang siya na ang nagbibigkas ng linya mula sa "Kung Tuyo Na ang Luha Mo, Aking Bayan," kung bakit kapos sa damdamin ang kanyang pagkakabigkas.

Pinakamatindi ang katapusan. Biglang lumitaw sina Lolita Carbon at Pendong Aban, Jr.--ang Asin--upang awitin ang himig na inilapat nila sa "Kung Tuyo Na ang Luha Mo, Aking Bayan." Lubhang makabagbag-damdamin ang pagkakagawa nila nito, at naglundagan ang mga kamaao--maging ang mga kamao niyaong katabi kong propesor na bagama't kilala kong aktibista rin ay hindi basta-bastang aakalaing magtataas ng kamao sapagkat napakalumanay magsalita at napakahinahon kumilos--nang sumapit sila sa "At ang lumang tanikala'y lalagutin mo ng punlo!"

Liban sa ilang suliraning teknikal tulad ng nasisirang mikropono at mga kakulangan sa pagtatanghal na madaling lunasan sa mga susunod na palabas, sa kabuua'y napakaganda ang naging pagtatanghal. Nabigyan ng katarungan ang mga akda ni Amado V. Hernandez.

Limang libo ang kayang kanlungin ng Tanghalang Francisco Balagtas. Halos mapuno ang mga bulwagan nito.

Bukod pa rito, kung pagmamasdan ang mga suot ng mga nagsipasok sa Tanghalang Francisco Balagtas, malalamang karamihan sa kanila'y galing sa mga maralitang pamayanan (walang bayad ang pagtatanghal), samakatwid ay kabilang sa masang ipinagpapalagay ng ilang paham na guro sa mga pamantasan na mangmang sa panitikan kaya't walang silbing igawa ng mga akdang tungkol sa kanila at nagmumulat at nagpapakilos sa kanila. Matunog ang palakpakan, bagay na hindi mangyayari kung hindi nakararami ang pumalakpak. Ibig sabihin, may isang hindi matatawarang bahagi ng masang mangmang umano sa panitikan na marunong magpahalaga sa mabubuting tula at dula tulad ng mga gawa ni Hernandez. May silbi, samakatwid, ang paglikha ng panitikang may diwa ng pagkamakabayan at pakikisangkot sa lipunan.

Bukod pa'y disiplinado ang mga taong nanood. Liban sa ilang bata sa aming likuran na saksakan ng iingay (na salamat na lamang at agad na umalis), kahanga-hanga ang disiplinang aming nasaksihang mamayani roon. Lalo pa't ito'y ipinamalas ng mga uring taong karaniwan nang ipagpalagay na walang modo pagkat diumano'y mga walang pinag-aralan, na para bang ang nakatapos ng kursong pangkolehiyo na nag-aakalang higit na mahalaga kay Hernandez ang isang grupo ng kung sinong mga aktor at mang-aawit diumanong taga-Taiwan (kung kanino napabibilang ang marami sa mga lumalait sa masa) ay may pinag-aralan nga.

Walang naganap na stampede sa gabing iyon. Malayo ito sa nangyari sa isang kasabay na konsiyertong naganap sa ULTRA, kung saan kailangan ang libu-libong piso upang makapanood kaya't ang nakapasok lamang ay mga may kakayahang magbayad ng matrikula sa mga pamantasan at kolehiyong kasindak-sindak ang mga pangalan. Doo'y naggitgitan ang mga tao at may walong naapak-apakan at napagdadaganan upang pakinggan ang ilang kantang gamitan man namin ng pinakaobhetibong pagsusuri ay hindi namin makitaan ng katuturan at hindi namin malaman kung ano't naisipan ng kung sinong pantas na ipatanghal kasabay ng mga piling akda ng isang Amado V. Hernandez.

Sulit na sulit ang pagpapalipas ng ilang oras sa Tanghalang Francisco Balagtas noong gabi ng Setyembre 13.

Tuesday, September 02, 2003

SA BIBIG NAHUHULI

Balot ng matinding iskandalo ang Unang Pamilya at ang kanilang mga kamag-anakan.

Nagsimula ang lahat nang kamakaila'y magtalumpati si Sen. Panfilo Lacson sa harap ng kanyang mga kasamahan sa Senado at ng buong bansa.

Ayon daw sa mga dokumentong hawak niya, ang Unang Ginoong Jose Miguel "Mike" Arroyo ay nakakurakot ng maraming salapi mula sa pamahalaan, na inilalagak sa isang bank account na binuksan sa ilalim ng pangalang Jose Pidal. Ang address na nakalagay sa account na Jose Pidal ay ang ikawalong palapag ng LTA Building sa Perea Street sa Makati. Nagpakita pa si Sen. Lacson ng kopya ng ilang dokumentong kinalalagyan ng mga pirma nina Mike Arroyo at Jose Pidal--may pagkakahawig ang kanilang mga pirma. Ayon pa sa senador, ang apelyidong Pidal ay mula sa ama ng isang lolo ni Mike Arroyo.

Likas lamang na sa pagkakataong ganito'y ipagtanggol ng pinararatangan ang kanyang sarili. Ayon kay Mike Arroyo, hindi siya si Jose Pidal at hindi niya kilala ito. Ni hindi raw nga niya alam na ang apelyido ng ama ng isa niyang lolo ay Pidal.

Makaraan ang ilang araw, lilitaw ang kapatid ni Mike Arroyo, si Ignacio Arroyo, upang angkinin ang account na Jose Pidal. Siya raw ang tunay na Jose Pidal. Saqsabihin pa niyang kaya hindi nalalaman ni Mike Arroyo na may ninuno silang Pidal ay pagkat taga-Maynila ito samantalang siya'y taga-Negros.

May isang matandang kasabihang, "Ang isda'y sa bibig nahuhuli."

At ito ang nangyayari sa Unang Pamilya at sa kanilang mga kamag-anakan. Likas lamang na naisin nilang ipagsanggalang ang kanilang mga sarili. Subalit sa kanilang pamamaraan ng pagtatanggol sa sarili, lalo't lalo lamag silang nadidiin.

Una, sino ang hindi nakaaalam sa apelyido ng ama ng kanyang lolo?

Ikalawa'y pilit ngang inaangkin ni Ignacio Arroyo ang account na Jose Pidal. Ngunit isang pilas man lamang ng anumang dokumentong makapagpapatunay na siya at si Jose Pidal ay iisa, na dapat ay manggaling sa bangkong pinaglalagakan ng dambuhalang account, ay wala siyang maipakita sa madla. Ayon kay Kin. Oscar Moreno, isang dalubhasa sa batas pagbabangko, sa ganitong kaso'y may dokumento ang bangko na nagsasaad kung sino ang tunay na may-ari ng pinag-uusapang bank account.

Ikatlo, kailangang ipaliwanag nang husto ni Ignacio Arroyo at ng kanyang kapatid na si Mike kung bakit ang una'y taga-Negros at ang huli'y taga-Maynila, gayong iisa lamang naman ang kanilang ama at iisa rin ang kanilang ina. Kung sasabihin naman niyang ang isa sa kanila'y ampon lamang ay may kagulangan na nang ampunin, napakadali lamang naman nito--subalit hindi magiging kapani-paniwala sapagkat kitang-kita naman ng buong daigdig ang kanilang pagkakahawig.

Hindi namin sinasabing magaling si Sen. Lacson kaya't dapat siyang ihalal sa pagka-Pangulo sa 2004. Nalalaman naming makailan na rin siyang nasangkot sa mga iskandalo ng katiwalian.

Ngunit ang kanyang paglalantad sa alingasngas na ito ay bagay na hindi naman siya ang nagsimula. Una nga itong inilapit kay Sen. Aquilino Pimentel, Jr., na noo'y tumanggi sapagkat sa wari niya noo'y kulang pa ang mga katibayan.

Kaya't ang usaping ito ay maaaring tingnan nang hiwalay sa katauhan ni Sen. Lacson.

Lalo pa't may dahilan din naman talaga upang maghinalang may nangyayaring kasulu-sulukasok sa mga bulwagan ng kapangyarihan. Naaalaala ba ninyo ang President Diosdado Macapagal Boulevard, na pinatungan ng halagang makaapat na higit na mataas sa talagang halaga nito?

At ang higit na nagbibigay ng dahilan upang maghinala ang madla ay ang mga tao mismong nasasangkot sa alingasngas na ito.

Monday, August 18, 2003

MEDIA GROUP CONDEMNS HARASSMENT OF GMA-7 REPORTER

The National Union of Journalists in the Philippines (NUJP) condemns in the strongest terms President Gloria Macapagal-Arroyo's outburst against GMA-7 reporter Tina Panganiban-Perez following the latter's interview with Sen. Gregorio Honasan.

Mrs. Arroyo's beef apparently stems from her interpretation of the interview as abetting rebellion. The President brushed off Panganiban-Perez's explanation, of the interview having taken place after the lifting of the state of rebellion, insisting her "assets" claimed it had taken place while the presidential edict was in place. According to reporters, the Chief Executive's display of pique started with a complaint about media not interviewing a military commander who reportedly had something to add to the Palace's full-court media press against the opposition senator.

The President's apologists, including former journalist Rigoberto Tiglao, have tried to control the damage. However, Tiglao, Press Secretary Milton Alingod and his predecessor, Hernani Braganza, have only succeeded in further highlighting this administration's dangerous stance on the issue of press freedom.

Braganza and deputy spokesperson Ricardo Saludo, for example, issued admonitions against doing interviews with people suspected of aiding rebels, in this case the Magdalo mutineers. In lashing out against Panganiban-Perez, the President also implied that reporters had snubbed Southern Luzon Army commander Alfonso Dagudag, who was around on the day of the dressing down, but had been too eager to interview Honasan.

Tiglao and colleagues insist media has nothing tofear, that journalists only crop up in intelligence reports due to surveillance on the parties being interviewed. They miss the point.

Whether or not Panganiban-Perez's interview occurred after or during the state of rebellion is not the issue. The Chief Executive of a purportedly democratic republic had no business lambasting a journalist who was doing her job.

Journalists are duty bound to print/air views of all parties in a controversy. One does not build a strong republic by mposing prior restraint on media. The only thing that censorship advances is tyranny.

If media is to play its part in building a strong republic or democracy, it is through critical reportage and showing a real picture of the many disparate and conflicting interests in society.

Journalists have nothing to fear? The slew of killings and attacks over the past two years, the sudden hike in libel cases, including one filed against Trubune publisher-editor Ninez Cacho-Olivarez by Mrs. Arroyo's personal lawyer, the tendency of provincial fiscals to take short cuts in helping those who seek to "punish" journalists via the libel route. There are plenty of reasons to fear a growing clampdown on press freedom, and the presidential mindset only underscores the danger of passing an anti-terrorism measure that can only give legal basis for a crackdown on independent journalism.

While fear will always hover due to these conditions, the NUJP calls on allFilipino journalists to transcend this and oppose and defy all efforts to curtail press freedom in this country. It is only by banding together that journalists can fight the scourge of tyranny.

It is time to remind the President and all other key actors in political strife: You do not have a monopoly on patriotism. Members of NUJP and all Filipino journalists also have a stake in democracy. It is in defense of democracy that media must stubbornly remain independent.

Refer to:
Inday Espina-Varona
NUJP vice chair
0916-7512522

Friday, August 01, 2003

KRISIS SA MAKATI

Ang pag-aaklas sa Makati noong Linggo ay hindi na kataka-takang mangyari sa isang bansang ang gobyerno'y tulad ng administrasyong Macapagal-Arroyo.

Sinasabi ng mga lider ng Magdalo na sila'y nag-aklas dahil sa katiwalian sa militar, pagpapabomba nina Angelo Reyes at Victor Corpus sa Davao, at dahil may balak si Macapagal-Arroyo na magdeklara ng batas militar ngayong Agosto.

Sa mga imbestigasyon ngayon, parang mga aso ang mga nagpapanggap na imbestigador na hanap nang hanap sa pusang pasimuno ng pag-aaklas. Kesyo si Estrada, kesyo si Gringo Honasan, at pati si Laarni Enriquez ay idinadawit pa.

Subalit kung mahilig lamang silang magbasa, malalaman nilang nasa ilalim ng kanila mismong mga ilong ang kanilang hinahanap.

Hindi ko alam kung si Lt SG Antonio Trillanes IV ay nakatapos na ng kanyang MA Public Administration o nakahinto lamang sa ngayon.

Ngunit noong pumapasok siya sa Public Admin, sumulat siya ng dalawang research paper tungkol sa katiwalian sa Philippine Navy. Ang dalawang research paper na ito ay kanyang ipinakalat sa pamamagitan ng mga kaibigan, na nagpasa ng mga kopya ng mga ito kung kani-kanino.

Isa sa mga nakatanggap ng mga kopya ng dalawang research paper na ito si Sen. Gringo Honasan. Dito nagsimula ang pagkakakilala nila ni Trillanes. Aaminin niyang isa si Trillanes sa mga nakausap niya sa mga ugnayang humantong sa pagkakagawa ng National Recovery Program, na ang isang malaking bahagi ay siya (si Trillanes) ang sumulat.

Ibig sabihin, hindi pa man nakikilala ni Trillanes si Honasan ay naiisip na niya ang marami sa mga usaping dinala ng Magdalo noong Linggo. Sa katunayan ay makikita pang si Honasan ang nangopya sa kanya para sa isang bahagi ng National Recovery Program, na ibinabandila ng Magdalo.

Kung babalikan ang mga kudeta mula 1987 hanggang 1989, na si Honasan talaga ang pasimuno at pinuno, makikitang iba ang kilos ng mga nag-aklas noon sa ikinilos ng Magdalo.

Kaya't malabo ang ispekulasyong si Honasan ang pasimuno nito. Hindi niya itinangging may ugnayan sila ni Trillanes, malinaw na may impluwensiya siya sa mga ito, at malamang ay may alyansang taktikal si Honasan at ang Magdalo, subalit malabo ang sabihing kaya lamang nag-aklas ang Magdalo ay sapagkat inudyukan ni Honasan.

Malabu-labo ring si Estrada ang nagpakana nito. Bagama't masasabing hindi gaanong naplano nang maayos ang ginawa sa Makati, napakaliwanag namang hindi magagawa ni Estrada ang mag-isip ng ganitong pakana--lubha itong kumplikado sa katulad niya. Bagama't maaaring siya at ilan niyang bataan ay nagsamantala sa mga hinaing ng Magdalo at nagbigay sa kanila ng tulong pinansiyal at lohistiko, na tila ipinakikita ng pagkakasangkot ngayon ni Ramon Cardenas
sa kaso.

Balikan natin ang mga usaping dinala ng Magdalo sa Makati.

Inilathala na ng Philippine Center for Investigative Journalism ang dalawang paper ni Trillanes. Halos Kasabay ng dalawang ito, si Ed Lingao ay sumulat ng report para sa PCIJ rin tungkol sa ganyan ding paksa. Marami sa mga sinasabi sa mga ulat na ito ay naririnig natin sa mga kakilalang nakapagtrabaho o may kaugnayan sa militar na hindi sang-ayon sa mga nangyayari roon.

May batayan sa katotohanan ang alegasyon hinggil sa katiwalian sa militar.

Lalo pa itong pinatutunayan ng pangyayaring nakatakas ang Abu Sayyaf sa isang napakahigpit na military cordon sa Lamitan noong 2001--kailangan pa bang ipaliwanag ito?--at sa kaganapang hindi sila mahuli-huli hanggang ngayon gayong kitang-kita naman, nang ipasagip si Jeffrey Schilling, na kung gugustuhin ng militar ay kayang-kaya nilang iligpit ang mga bandidong ito sa ilang malalakas na bira lamang. Hindi ba't mayaman sa ransom money ang Abu Sayyaf? Kapalit ba ng hindi paghuli sa Abu Sayyaf ang porsiyento sa ransom money?

Tungkol naman sa alegasyong sina Angelo Reyes at Victor Corpus ang nagpabomba sa Davao.

Hindi ba't sa kasaysayan ng MILF ay inaamin nila ang anuman nilang kagagawan, maging yaong puno ng kapalpakan tulad ng pag-atake nila sa Siocon? Kaya may dahilan upang paniwalaan sila kapag sinabi nilang hindi sila ang may pakana ng alinmang pangyayari. Inamin nila ang masama nilang kagagawan sa Siocon, ngunit mahigpit ang pagtanggi nilang sila ang maygawa ng kaimpaktuhan sa Davao.

Ay sino ba naman ang makikinabang sa ganitong pambobomba? Hindi ba't ang militar ay kating-kating makakuha ng ayuda sa panginoon nilang si Uncle Sam? Datapwat upang makakuha sila ng dagdag-ayuda, kailangang lumitaw o palitawing may binabaka silang matinding banta sa kaayusan (parang wala na nito sa Pilipinas; angkop pa ba ang gamit ko nitong salita?). Kalaban nila ang MILF nang magkaroon ng pambobomba sa Davao, sapagkat sumalakay sila sa mga lugar na sakop ng naturang grupong rebelde kahit na may umiiral noong negosasyong pangkapayapaan.

At sa diumamo namang planong magdeklara ng batas militar ngayong buwan. Kating-kati ang pamahalaang magpasa ng isang Anti-Terrorism Bill na kung saan napakalawak ng maaaring pagpapakahulugan sa terorismo kaya't kahit ang mga ligal na kilos-protesta tulad ng mga ginagawa ng Bagong Alyansang Makabayan at iba pang katulad na pangkat ay pupuwedeng ituring na gawaing terorista. Ito'y tanda ng isang militaristang utak na siya lamang na makaiisip ng mga senaryong tulad ng batas militar.

Iniimbestigahan daw ang pinagmulan ng pag-aaklas sa Makati. Ngunit walang tandang ang mga usaping dinala ng mga nag-aklas ay susulyapan man lamang, at sa halip ay kung anu-anong katarantaduhan ang inaatupag ng mga nasa pamahalaan.

Nananatili ang mga ugat ng pag-aaklas sa Makati, samakatwid. Kaya't hindi tama ang sabi ni Macapagal-Arroyo na tapos na ang krisis sa Makati. Kundi ito maulit sa anyong higit na malaki at sa paraang higit na marahas, magpaparamdam ito sa ibang anyo at paraan. Lalo pa't walang popular na pagtangkilik ang pamahalaan--hindi ba't napakakaunti ng nagpunta sa prayer rally na ipinatawag upang magpahayag ng pagtangkilik kay Macapagal-Arroyo?

Thursday, July 31, 2003

SONA 2003

Kumakalat ang abo sa kalangitan.
Di ito maikubli ng araw.

Isinisigaw ng kabundukan
ang mga taludtod ni Andres Bonifacio.
Sa mga lansangan ng lunsod naman,
dumarami ang bumibigkas
sa mga kataga ni Amado Hernandez.
At sa mga destakamento ng militar,
nakaharap ang mga bunganga ng mga baril
sa Malacanang at Aguinaldo:
umaawit ng kantang pandigma.

At ang mga tunog na ito
ay di matabing-tabingan
ng matamis na talumpati
sa Batasang Pambansa.

Friday, July 25, 2003

ANALYZATION

Sa Ingles, ang pagsusuri ay tinatawag na analysis.

Iyan ang nakamulatan ko, sapagkat lahat ng kinapulutan ko ng kaalaman sa Ingles--mula sa aking naging mga guro hanggang sa napagbabasang manunulat at peryodista--ay ang salitang iyan ang ginagamit. Namulat akong walang alam na salitang Ingles na katumbas ng "pagsusuri" liban sa "analysis". Kaya't ito na rin ang ginagamit ko kapag ako'y sumusulat ng mga artikulo sa Ingles.

Anong laking pagkagulat ko nang kanginang umaga'y nalaman kong may salita palang "analyzation"! Ito'y nang bumili ako sa aming suking tindahan at nataunan ko sa kanilang telebisyon na nagsasalita ang isang bantog na host ng isang programa sa isang pagkalaki-laking himpilan sa telebisyon at kolumnista sa isang pagkalaki-laking arawang pahayagan.

Hindi ko na napakinggan kung anuman ang paksa ng kanyang analyzation--at wala akong pakialam doon--subalit sapat nang dagdag sa aking abang kabatiran ang malamang may salita palang ganito.

Ang naturang TV host at kolumnista ay anak ng isang dating senador at isang dating presidente.

Bukod sa pagiging isang dating senador, ang kanyang ama ay naging peryodista rin noong kabataan nito. Sa ama pa lamang niya ay dapat na niyang natutunang ang katumbas ng "pagsusuri" sa Ingles ay "analysis."

Datapwat di ito nangyari, at hindi na rin naman kataka-taka kung pagpapapakinggan ang hindi na dapat pakinggan at talagang hindi naman namin pinagpapapakinggang pinagsasasabi nito, na kaya lang namin naririnig pa ay sapagkat saanman yatang dako ng Pilipinas ay may nanonood sa kanya--sa di namin malirip na kadahilanan.

At ang nakapagtataka'y nakapagtapos siya ng kursong AB Mass Communications sa isang lubhang bantog na pamantasang Katoliko, at bukod pa rito'y naging isang sikat na TV host at kolumnista pa!

Kayhirap din pala ng hindi maging anak ng isang dating peryodista at senador at isang dating presidente. Kagaya ng minsa'y naikuwento sa akin ng isang dating kaklase sa kolehiyo. Ang valedictorian ng kanilang paaralan nang taong kami'y magtapos ng haiskul ay anak ng isang tsuper ng traysikel. Sapagkat matataas ang marka at nakapagtamo ng pinakamataas na karangalan sa kanilang klase, nagpasya itong uubra siya sa pamantasang pinagtapusan ng tinutukoy naming TV host at kolumnista. Umubra naman siya sapagkat naipasa niya maging ang qualifying examinations sa pagiging iskolar ng naturang pamantasan. Subalit kaunti nang hindi siya makapag-aral doon sapagkat naiwala ng saksakan ng gagaling na administrador at kawani ng pamantasan ang kanyang mga papel.

Samantalang itong pagkatali-talinong TV host at kolumnista, na dapat ay noon pang elementarya nakatuklas na ang katumbas ng "pagsusuri" sa Ingles ay "analysis," ay tinanggap nang walang aberya sa naturang pamantasan, at hinayaang magtapos doon kahit na wala siyang natutunang katumbas ng "pagsusuri" liban sa "analyzation."

Kayhirap din pala ng hindi maging anak ng isang dating peryodista at senador at isang dating presidente. Katulad ni Love Anover, na ang pinanggalingang mga pampublikong paaralan at dating tinirhang barung-barong ay hindi niya ikinakaila. Matapos na maipalabas ang kauna-unahan niyang segment sa The Probe Team, inulan siya ng insulto mula sa ilang henyong manonood, na nagsabing ang kanyang paraan ng pag-uulat (mapagpatawa at may kakulitan) ay nakasisira sa kredibilidad ng naturang programa.

Yaon namang pagkatali-talinong TV host at kolumnista ay malimit na maringgan ng mga salitang siya lamang ang nakaaalam na mayroon pala, ngunit magpahanggang ngayo'y walang napababalitang nagsabing nakasisira siya sa kredibilidad ng mismong mga propesyon ng mga TV host at kolumnista.

Kaysarap palang maging anak ng isang dating peryodista at senador at isang dating presidente.

Saturday, July 12, 2003

CARLOS BULOSAN: PHILIPPINE NATIONAL TREASURE

The expatriate writer Alberto Florentino posted on Plaridel Papers a few comments on and a short selection from his fellow expatriate writer, the late Carlos Bulosan. At the end of his message, he said that Carlos Bulosan is a Philippine National Treasure.

I completely agree.

Among the Filipino writers in English who appeared during the first half of the previous century, Carlos Bulosan is one of those I really look up to.

Not only was he a fine writer who learned complicated literary techniques under conditions not conducive to proper learning. Not only did he have the amazing ability to come up with many of the best collections of works in Philippine literature faster than a mango could ripen.

Besides all these, his convictions were clear, unlike those who presume it fine to have no convictions.

Even when he had only the vaguest notions of politics and philosophy, he already had the beginnings of egalitarian ideas.

He was unequivocably for the common people of whom he was one, the workers and the peasants who comprise the greatest number of Filipinos. He stood for them against exploitation by a few. He faithfully and zealously wrote of their simple dreams and degrading conditions--even to the point of forsaking meals!

He fought a good fight for justice in that land where he and other Filipinos had been going in search of a better life. In the US he fought for the rights of his fellow Filipinos against racial discrimination and against oppression by Big Business. Torture did not prevent him from pursuing the causes he had hurled himself into.

And his life, up to his last breath, was devoted to the cause of justice for all.

By all these Carlos Bulosan is definitely one of the greatest Filipino writers of all time. He is indeed a Philippine National Treasure, and should have been among the first to be given the National Artist Award.

Expanded version of a comment on Plaridel Papers.

Tuesday, July 08, 2003

GUINGONA FOR PRESIDENT

It has been reported that Vice President Teofisto Guingona, Jr. might run for president in the 2004 elections.

And he should. For Guingona is indeed, among those who have been either rumored or reported to be planning to run for president in 2004, the only one who has any right to be president.

Of course the Constitution provides that any natural-born Filipino citizen who is at least 40 years old, has resided in the Philippines for at least ten years immediately preceding the prsidential election may be elected president. But these are simply legal rights; by reason only Guingona, among those who are rumored to be or reportedly seeking the presidency, has any right to be president.

For one his record as a nationalist is unassailable. He was among the Magnificent Twelve senators who voted to eject the US military bases from the Philippines in 1991, in effect voting for sovereignty against false security. He would repeat that feat eight years later by voting against the Visiting Forces Agreement. Recently he has also spoken against globalization and pressed for a nationalist economic framework.

As an advocate of social justice Guingona deserves credit as well. As a member of the government peace panel under the Aquino government, he strove to carry on the late Jose W. Diokno's formula for peace: "Food and freedom, jobs and justice." He has recognized the fact that insurgency is rooted in social injustice and has been campaigning for peace with justice. While he as yet has to further clarify his views on this matter, he has shown nonetheless a deep understanding of our past and what it implies for the future.

We all know that he is a fierce opponent of corruption. He was the first high government official to call for the impeachment of former President Joseph Ejercito Estrada, doing so when the man was at the height of his popularity, and did not care about being branded a Don Quixote then. He would eventually be one of the senator-judges in the Estrada impeachment trial who would vote to open the second envelope containing evidence against the president on trial.

His advocacy of human rights is clearly written in the annals of Philippine history. He was one of those who first fought the Marcos dictatorship, doing so both as a human rights lawyer and street parliamentarian.

No one else who has been aiming for a shot at the presidency can match all these. Moreover, Guingona has come across a lot of opportunities to compromise his convictions, but he has remained steadfast, unlike so many who are fervent in their causes only when these are the "in" things.

Age and popularity have everything to do with being president only in the minds of those who cannot, or refuse to, flex their mental muscles. Joey Lina was a very young man when he voted to let the Philippines remain a launching pad of US wars. Joseph Ejercito Estrada was the most popular Philippine president ever.

And if his age and lack of popularity should work against Guingona in the coming elections, he is nevertheless assured of a rightful place among the Claro M. Rectos, Lorenzo Tanadas, and Jose W. Dioknos of this land.

Expanded version of a comment on Ederic@Cyberspace.

Tuesday, June 17, 2003

Wala Raw Karapatang Daluyan ng Dugo

Wala raw karapatang daluyan ng dugo
ang mga ugat
sa galanggalangang
hindi Rolex ang relo.

Maniniwala na sana ako.
Ngunit may nakilala akong
mga may-ari
ng apat na galanggalangang
hindi Rolex ang relo.
Ang mga pangalan nila
ay Apolinario Mabini
at Macario Sakay.

Friday, June 13, 2003

Makapili

Di makaharap sa mundo ang mukha,
kaya't nagtatago sa bayong.
Ngunit ang daliri
ay kaytapang, kaytapang ituro
sa dayong panginoon
ang mga kapatid.

Sa bawat kapatid na ituro
ng daliri
upang ialmusal,
itanghalian o ihapunan
ng panginoong banyaga
ay may salaping lalaklakin
ang palad.

Daming katulad mo ngayon,
Makapili.
Subalit sila'y kaiba--
pagkat lalong matapang,
lalong matapang!
Itinapon na nila ang mga bayong,
at ang mga bibig
ay humahalakhak, humahalakhak
habang ang kapatid
ay ibinubugaw ng daliri
sa naglalaway na dayuhan!

Matapang ka pa kay Hudas,
Makapili--
pagkat kaiba sa kanya,
hindi ka nagbigti--
at nag-anak pa nang marami.

At ang mga anak mo
ay di sumusulyap man lamang
sa lubid.
Kaya't gagawin namin
ang nararapat:
ang sila'y bigtihin!

Thursday, June 05, 2003

Nasa Misericordia ang Aking Bayan

Nasa Misericordia ang aking bayan.
Inilalako siya
sa mga de-amerikana't
unipormadong lalaking bughaw
ang mga mata.

Ang kislap
sa mga matang bughaw na ito
ay kinang ng limampu't dalawang bituin,
at tangan ng mga kamay nila
ang malaking patpat
ni Theodore Roosevelt.

Nasa Misericordia ang aking bayan.
Ang bugaw niya
ay isang reynang siya
ang nagputong ng korona.

Monday, June 02, 2003

Katawa-tawang Kagaguhan

Pinag-uusapan namin ng kapatid ko kangina ang tungkol sa kung paanong parang higit pang may pakialam sa mundo ang mga tao noong panahon ng rehimen ni Fidel V. Ramos (1992-98) kaysa ngayon nang maalaala kong bigla ang isang kantang sumikat noong panahong iyon, ang "Sinaktan Mo ang Puso Ko" ni Michael V.

Naalaala kong mayroon nga pala kaming kopya ng album na kinabibilangan ng kantang iyon, ang Miyusik Tagalog Bersiyon, na lumabas noong 1997. Hinalungkat ko ito sa aming lalagyan ng mga lumang kaset at agad ko itong pinatugtog sa aming isteryo.

Kagaya ng ipinahihiwatig ng pamagat, ang karamihan sa mga kanta sa album na ito ay mga kantang isinalin sa Pilipino (na nakagawian nang tawaging Tagalog). May laman itong sampung kanta, kung saan walo ay mga "bersiyong Pilipino" ng mga kanta ng Hanson at Spice Girls at nina Bryan Adams at Barbra Streisand, Celine Dion, Prince, Cake, Jon Bon Jovi, at ng Queen. Ang isa ay kanta ng Urban Flow na muling binuhay ni Michael V. sa album na ito at ang isa'y orihinal niyang kanta, yaong "Sinaktan Mo ang Puso Ko"--na kung pakikinggang mabuti ay mahihinuhang pang-aasar sa mga tema ng karamihan sa mga love song na napagdididinig sa radyo--ang panatikal na pagpupugay sa pagpapakamartir na walang katuturan sa mga relasyon.

Sa mga "bersiyong Pilipino" ng mga kantang dayuhang hiniram para sa album na ito, mapapansing literal na literal--o salita sa salita--ang pagkakasalin ng mga lirikong orohinal na sinulat sa Ingles. Ang kinalabasan ay katawa-tawang kagaguhan. At talagang magkakaganito, sapagkat ang Ingles at ang Pilipino'y may magkaibang balangkas at hinding-hindi maaari ang pagsasaling salita sa salita; ang nararapat ay pagsasaling nagsasaalang-alang sa diwa.

Lalo pang nagiging katawa-tawa ang kinalabasan ng "pagsasaling" ito dahil sa panggagaya ni Michael V. sa mga boses ng mga orihinal na mang-aawit.

Ang kinalabasan ng pagsasaling ginawa ni Michael V. sa mga kantang dayuhang hiniram para sa Miyusik Tagalog Bersiyon ay nakikita rin naman natin sa ating paligid, sa iba pang bahagi ng ating kultural na pamumuhay.

Noong taong lumabas ang album na ito, ang Amerikanong aktor na si Leonardo DiCaprio ay biglang pinasikat ng pelikulang Titanic nila ni Kate Winslett. Noo'y napansin kong marami sa aking mga kaiskuwela ang nagsigaya sa pagkakaayos ng buhok ni DiCaprio--kahit na hindi ito bagay sa marami sa kanila.

Dalawang taon pagkaraan, masasaksihan ng bansa ang pagtanyag ng mga tinatawag na boy band sa Estados Unidos. Agad namang naglitawan ang mga Pilipinong kopya ng mga boy band na ito--at kinagat ng mga tagapakinig ng "musika" sa Pilipinas.

Ang panggagaya sa dayuhang aktor na si DiCaprio at sa mga boy band ng Estados Unidos ay nakikita rin naman natin sa marami-raming Pilipinong dati'y saksakan ng kayumanggi ay kung bakit biglang nagiging saksakan ng puputi, sa marami-raming Pilipinong dati'y mga pango ay kung bakit biglang nagiging saksakan ng tatangos ang mga ilong. Katawa-tawa ang mga manggagayang ito ng mga Kanluranin sapagkat ang likas na kulay ng karamihan sa mga Pilipino ay kayumanggi, at ang likas na ilong ng karamihan sa mga Pilipino ay pango o katamtaman lamang ang taas.

Datapwat di natin basta-bastang mapararatangan ng katarantaduhan si Michael V. sa Miyusik Tagalog Bersiyon; kailangang tingnan ang iba pa niyang nagawa na at ginagawa pa upang malaman ang kontekstong kinaluwalan ng album na ito.

Si Michael V., kung pakikinggan sa mga pakikipagpanayam, ay makikitang hindi hangal upang basta na lamang magsagawa ng pagsasaling kabalbalan--napakatalino ng taong ito.

Siya rin ay isa sa mga pangunahing manunulat sa sitcom na Bubble Gang. Minsan nang napabalitang ang taong ito'y dating may katungkulan sa kilusang aktibista. Totoo man ang balitang ito o hindi, tila may dahilan upang paniwalaan natin ito, sapagkat sa mga segment ng Bubble Gang ay malimit na lumabas ang panunuya sa embahador ng Estados Unidos, sa mga sundalong Amerikanong pumasok sa Pilipinas upang diumano'y lumahok sa mga "ehersisyong militar," at sa mga pulitiko nating sunud-sunuran sa kanila.

Natatandaan ko pa ang isa nilang munting dula, kung saan inilahad ang kasaysayan ng Pilipinas sa panahon ng mga mananakop. Ipinakita roong ang mga Amerikano, na diumano'y sillang nagligtas sa atin sa mga Kastila't Hapones, ay halos walang naitulong sa himagsikang nagsimula noong 1896 at, noong sakupin ng Hapon ang Pilipinas, ay biglang nagsialis at bumalik na lamang nang natalo na ng mga gerilyang Pilipino ang mga kawal ni Hirohito. Ang ganitong paratang sa mga Amerikano ay pinatutunayan ng mga isinalaysay ni Richard Brinsley Sheridan at ng mga pananaliksik nina Teodoro Agoncillo at Renato Constantino.

May isa pa silang munting dula, na naglalahad ng mga maaaring mangyari sakaling salakayin nga ng mga terorista ang Pilipinas habang isinasagawa ang Balikatan, na isinasagawa diumano'y upang sugpuin ang mga banta ng terorismo sa bansa. Sa dulang ito, nagsasanay ang mga sundalong Pilipino at Amerikano. Biglang sumalakay ang mga terorista at kasabay nito'y tumalilis ang mga sundalong Amerikano. Nang matapos ang bakbakan ay saka na lang bumalik ang mga sundalong Amerikano--wala nang mga baril, mga lasing, at may dalang mga babae. May batayan sa kasaysayan ang ganitong paratang sa mga Amerikano.

Sa ganitong konteksto, maliwanag na ang Miyusik Tagalog Bersiyon ay malayung-malayo sa aakalain nating simpleng paggawa ng mga kagaguhang kanta. Taliwas diyan, ang Miyusik Tagalog Bersiyon ay isang satira sa kinagisnan nating kultura--isang kulturang kinatatampukan ng walang habas na panggagaya sa o pagkopya ng anumang bagay na dayuhan--kahit sa mga pagkakataong hindi na angkop ang mga ito sa atin. Satira ito sapagkat ipinakikita niyang ang bahaging ito ng ating kinagisnang kultura ay katawa-tawang kagaguhan.

Sa ganito, ang Miyusik Tagalog Bersiyon ay maaari nating ibilang sa tradisyon ng subersibong satira sa musikang Pilipino, na itinanim at patuloy na binubuhay ng mga tulad nina Jess Santiago at Gary Granada.

Kung pakikinggan natin ang Miyusik Tagalog Bersiyon, tatawa tayo nang tatawa.

Ngunit ang ating pagtatawanan ay ang ating mga sarili.

Thursday, May 22, 2003

Ang Dekano

Sa alaala ni Armando J. Malay, peryodista, propesor, at aktibistang naging Dekano ng Ugnayang Pangmag-aaral sa Unibersidad ng Pilipinas

Bawat pahina
sa aklat ng buhay mo
ay tinig.
Ang tanang paghakbang
ng panulat mo sa papel,
ang lahat
na pag-apak ng paa mo
sa lansangan
ay Sigaw ng Pugadlawin,
kapasyahan
ng Piringang Babaeng
may tangan sa Timbangan.

Nalimbag na ang huling pahina
sa aklat ng buhay mo.
Ngunit ang tinig
ay di napaparam.

Tuesday, May 20, 2003

Sulyap sa Parnaso

Buhay pa si Dong Abay.

Ito ang sinasabing maliwanag ng Parnaso ng Payaso, kauna-unahang album ng bagong banda ni Dong na Pan. Buhay na buhay pa rito si Dong Abay, bagama't mapapansing malaki-laki ang ipinag-iba niya sa rati.

Hindi malilimot ng sinumang nabuhay sa Pilipinas noong dekada 1990 ang kasaysayang nilikha ng una niyang banda, ang Yano. Ang bandang ito ay biglang lumusob sa tanghalan ng musika sa Pilipinas noong 1994 upang ipagsigawan ang walang hanggang pagkasuklam sa mga katarantaduhang nakapulupot sa buhay ng mga Pilipino--huwad na kalayaan, pagsasamantala sa mga karaniwang tao, katiwalian sa pamahalaan, pagkasira ng kalikasan, at mga pagpapahalagang walang halaga. Sinundan ito ng dalawa pang album, ang Bawal at ang Tara, na puno pa rin ng matinding pagkapoot--bagama't mapapansin ang higit na marahan, higit na nakapagpapaisip na himig ng mga kanta sa Tara.

Pagkatapos ay biglang mawawala si Dong Abay, at susunod ang tuluyang pagkalusaw ng Yano.

Sari-saring ispekulasyon ang nalikha ng pagkawalang tumagal nang halos limang taon. Pinakamalimit na lumabas ay ang pag-aakalang nabaliw si Dong--bagay na tila hindi aayon sa lohika kung titingnan ang lipunang ito, kung saan karaniwan ang paglimot sa mga dakilang tao at yaong mga walang silbi sa lipunan ang lagi't laging inilalagay sa talaan ng mga bayani, kung saan karaniwan ang pagkamanhid sa harap ng nagaganap na sari-saring kasalarinan. Di iilan ang mag-aakalang namatay o nagpakamatay na si Dong Abay.

Sa loob ng limang taong iyo'y nasa matinding depresyon si Dong, depresyong likha ng labis na kapagalang dulot ng nakapapagod na naging takbo ng karera ng Yano--ayon sa kanya.

Ngunit lilitaw ngang muli si Dong Abay, at susundan ang paglitaw na ito ng pagbubuo ng Pan at ng pagsilang ng Parnaso ng Payaso. Ang album na ito ay binubuo ng mga tulang nilapatan ng mga himig. Ang mga tulang ito ay kabilang sa sangkatutak na tulang nalikha ni Dong nang siya'y nasa ilalim ng kanyang limang taong depresyon--bukod pa sa mga kuwentong nalikha sa panahon ding iyon. Ang musika ay napanday sa pagtutulungan nila ni Onie Badiang, dating kasamahan ni Dong sa Yano--na siya ring may kagagawan ng pagkakaareglo.

Sa album na ito, mapapansing si Dong Abay ay tila ilang taong nagtago at nagmukmok sa isang yungib at nang magbalik ay parang ibang tao na.

Bagama't paminsan-minsa'y palapit-lapit pa rin ang nanduduro at nandudurang Dong Abay ng Yano, di hamak na higit nang mahinahon ang Dong Abay ng Pan. Nangingibabaw ang marahang himig na unang narinig sa Tara, at bagama't napupuna pa rin ang mga bagay na kasuklam-suklam sa ating paligid--mga paksaing naghari sa mga album ng Yano--higit nang itinatampok ng Dong Abay ng Pan ang mga dapat na mangyari: ang pagkamulat ng mga mamamayan at ang kanilang pagkilos tungo sa pagtitindig ng maaliwalas na kinabukasan. Kung sa mga album ng Yano ay iniluluwa ang mga pagpapahalagang walang halaga, sa Parnaso ng Payaso nama'y ipinakikita ang mga mahalagang pagpapahalaga.

Kung itinuro sa atin ng Yano ang tayo'y manghilakbot sa kung ano ang buhay natin, higit namang itinuturo ng Pan sa Parnaso ng Payaso ang kung ano dapat ang buhay natin.

Kung anyo at anyo lamang ang pag-uusapan, hindi dapat paghambingin ang mga album ng Yano at ang Parnaso ng Payaso. Walang higit na maganda; talagang magkaiba lamang ang mga ito.

Ngunit kung tutuusin, bagama't magkaiba'y iisa pa rin ang Dong Abay ng Yano at ang Dong Abay ng Pan. Sila'y kapwa mahigpit na nakakapit sa progresibong tradisyon sa kontemporaryong musikang Pilipino--isang tradisyong pinananalaytayan ng dugo ng mga Jess Santiago, Heber Bartolome, Pol Galang, Susan Fernandez-Magno, Lolita Carbon, Pendong Aban, Jr., Chikoy Pura, Gary Granada, Joey Ayala, Grace Nono, Bayang Barrios, at iba pang katulad.

Monday, May 19, 2003

Notes on Pseudoscience

Dean Jorge Bocobo, a frequent Philippine Daily Inquirer contributor who calls himself a physicist, wrote in the May 19 issue of the said newspaper a commentary attempting to rebut the arguments of Roberto "Obet" Verzola and Luisita "Sita" Esmao, leaders of an almost-month-old hunger strike at the Department of Agriculture against the commercialization of the American corporation Monsanto's Bt corn in the Philippines--as well as those of the media practitioners who have supported them in one way or another.

Anyone with average intelligence who puts to good use her or his brain powers would surely sense the utter nonsense in the commentary written by the US-based physicist. In fact this article would not have had to exist were it not for the intolerable insults the very learned physicist hurled against the opponents of Bt corn and other genetically modified organisms (GMOs).

The very learned US-based physicist Dean Jorge Bocobo begins by issuing the following message to opponents of GMOs: "Repent, all ye super-spreaders of pseudoscience." This message is the very title of his commentary.

After citing the great scientific achievements and the great scientific achievers, he then accuses Mang Obet and Aling Sita of "masquerading as environmentalists" and adding "pity-mongering tactics of melodramatic victimhood to fear-mongering by innuendo and falsehood" for demanding a moratorium on Bt corn commercialization. Making an indirect reference to Environment Secretary Elisea Gozun's activist past, he calls on her not to be neutral in the face of the involvement in this issue of "her old comrades who refuse to grow up." He then denounces what he calls "tag-team hunger striking" as one of those "immoral pressure tactics."

Then he recommends for religious folks both running or not--an obvious reference to the favorite protest form of Fr. Robert Reyes, who has joined the hunger strike--"penance for mental sloth by reading 2,000 times the Jubilee Year 2000 declaration of the Vatican Pontifical Academy of Sciences where the Vatican and Pope John Paul II blessed GMOs like Bt corn with a 'prudent YES!'--after years of scientific and ethical study." After that, he describes the issue raised by GMO opponents as "moot and silly" since a large percentage of food products in the US contain genetically engineered crop and GMOs are safe, environment-friendly, and since GMO crops are high-yielding, they are panaceas to the problem of world hunger.

First of all, Mr. Bocobo, it is unspeakably callous to say such things to a group of people who have chosen to endure the pangs of hunger rather than stuff their stomachs with what they and a good number of others look upon as poisonous food. The unspeakable callousness shows its unbearable ugliness all the more when one considers that among the targets of your insults is a middle-aged man who was never that strong of body to begin with, and because of the form of protest he chose could now hardly speak and hardly even lift his hand to pick up a glass.

In the second place, opposition to Bt corn and other GMOs has never been based on the notion that they have not been introduced and their introduction should be prevented by all means; it is based on the complete awareness that they are already present and have been causing harm.

If GMOs are indeed safe and environment-friendly, the very learned US-based physicist has to explain why incidences of cancer, heart disease, and allergies--not to mention mental retardation--have increased since they were introduced more than two decades ago. If GMOs are indeed safe and environment-friendly, the very learned US-based physicist has to explain why crop diseases have become more and more difficult to control ever since they were introduced more than two decades ago.

Which brings us to why religious folk, particularly those from the Catholic Bishops Conference of the Philippines, have also lent their voices to the opposition to GMOs in spite of the Vatican's approval of them. The religious traditionally do not argue with their superiors--unless they clearly see pressing reasons for doing so.

Moreover, scientific studies cited by the late Renato Constantino in his book Distorted Priorities: The Politics of Food show that considering all its resources, the world is capable of feeding a population of 40 billion. Considering that the present population is only 6 billion, there should be more than enough food for everyone on the planet. Clearly, therefore, the problem lies not in any perceived shortage of food, but in the distribution of resources--and is not to be remedied by selling the world poisonous food.

It is very unbecoming of a very learned man of science to attempt to dispute arguments on a scientific issue in the most unscientific manner. Very learned men of science do not resort to such a tactic.

Only horribly ignorant men of pseudoscience do.

Saturday, May 17, 2003

Armando J. Malay, 1914-2003

Patulog na ako noong maagang bahagi ng madaling-araw nitong Mayo 16 nang mabasa ko ang text message ng kasamahan sa Tinig.com na si Ederic Eder tungkol sa pagpanaw, noong 11:35 ng nagdaang gabi, ni Armando de Jesus Malay--batikang peryodista, propesor, at aktibista. Nabalitaan ko noon lamang nagdaang hapon na si G. Malay ay nakaratay sa Capitol Medical Center, walang ulirat.

Bagama't hindi ko nakilala nang personal kailanman si G. Malay, matindi kong ikinalungkot ang balita hinggil sa kanyang pagyao. Isa siya sa hindi ganoon karaming taong karapat-dapat sa matinding paghanga sa mundo ng peryodismo sa Pilipinas. Naging masugid siyang tagapamandila ng pamperyodismong tradisyong nagpapahalaga sa makabayan at makalipunang pakikisangkot, isang tradisyong pinasimunuan ni Marcelo del Pilar at siya ring tinalunton ng mga Amado Hernandez, Renato Constantino, at Antonio Zumel.

Nasa haiskul pa lamang si Malay nang magpakita siya ng mga palatandaan ng tatahakin niyang landas. Noong 1930, bilang patnugot sa panitikan ng Torres Torch (opisyal na pahayagang pangmag-aaral ng Torres High School), inilarawan niya ang mga kabulukan ng mga pasilidad ng kanilang paaralan. Kinatay ang artikulo niya--bagay na lubha niyang ipinagngitngit.

Noong siya'y nasa pamantasan, naging aktibo siya sa grupong Young Philippines, isang grupo ng mga estidyanteng itinatag at pinamunuan nina Wenceslao Vinzons at Arturo Tolentino noong dekada 1930 na nananawagan ng nasyunalismo at matwid na pamamahala. Bilang punong patnugot ng Philippine Collegian, binatikos niya hindi lamang ang mga kabulastugan ng mga administrador sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) kundi pati na rin ang kawalang-paninindigan ng noo'y Pangulong Manuel Quezon sa usapin ng kagyat na kasarinlan.

Naging tagaulat, patnugot, at kolumnista si Malay sa iba't ibang pahayagan, tulad ng The Tribune, Evening Chronicle, The Manila Chronicle, The Manila Post, Victory News, Manila Sinbun-sya, Star Reporter, The Daily Mail, The Manila Times, The Free World, Philippine Panorama, Mr. and Ms., We Forum, Malaya, Abante, at Sunday Times Magazine. Bilang mamamahayag, makatotohanan niyang ibinalita at matindi niyang dinuro ang katiwalian sa pamahalaan. Ginamit din niya ang pahayagan upang isulong ang kalayaan, katarungan, at karapatang pantao.

Naging propesor din siya ng Ingles, peryodismo, at kursong Rizal sa iba't ibang pamantasan tulad ng Far Eastern University, Cosmopolitan College, at UP. Bilang propesor, ibinahagi niya hindi lamang ang malalim na kaalaman sa teoretiko at praktikal na mga aspeto ng peryodismo, kundi maging ang isang matibay na makabayang oryentasyon.

Noong 1970-78, nagsilbi siya sa UP bilang Dekano ng Ugnayang Pangmag-aaral. Bilang Dekano ng Ugnayang Pangmag-aaral ay naging instrumental si Malay sa pagtatanggol sa kalayaang akademiko at mga karapatang pantao ng mga mag-aaral sa UP, na noo'y malawakang nilalabag ng pasistang rehimen ni Ferdinand Marcos.

Sa hanay ng mga mamamahayag, isa si Malay sa matitinding nakalaban ni Marcos. Bukod sa panunuligsa kay Marcos sa kanyang mga artikulo, madalas din siyang magsalita sa mga pamamahayag laban sa pamahalaan.

Dahil dito, nabilanggo siya nang isang linggo noong 1982.

Matapos siyang palayain, kumilos si Malay at ang kanyang asawang si Paula Carolina (isa ring manunulat, guro at aktibista) para sa paggalang sa mga karapatang pantao ng mga bilanggong pulitikal at sa pagpapalaya sa mga ito--kabilang ang kanilang manugang na si Satur Ocampo (ngayo'y Kinatawan ng Bayan Muna sa Kongreso), na dinakip noong 1976 at habang nakabilanggo'y matinding pinahirapan ng militar. (Magiging bilanggong pulitikal din ang isa sa kanilang mga anak--si Bobbie, asawa ni Ocampo--sa ilalim ng pamahalaang Aquino.) Naging pinuno siya ng Kapatiran para sa Pagpapalaya ng mga Detenidong Pulitikal at Samahan ng mga Ex-Detainees Laban sa Detensyon at para sa Amnestiya.

Isa rin si Malay sa mga kauna-unahang bumatikos sa administrasyong Aquino. Tinuligsa niya ang hindi nito paggalang sa karapatang pantao.

Nagretiro si Malay sa pagsusulat noong 1990 dahil sa matinding panlalabo ng mga mata bunga ng katarata.

Ngunit hanggang sa kaya ng kanyang katawa'y nagpatuloy siya sa pagsama sa mga kilos-protesta. Isa rin siya sa mga kauna-unahang kumilos laban sa pamahalaan ni Joseph Ejercito Estrada.

Makalawa siyang ginantimpalaan ng College Editors Guild of the Philippines, isang organisasyong kinabilangan niya bilang isang estudyanteng mamamahayag sa UP: una'y ang Distinguished Alumnus Award noong 1966, at ikalawa'y ang Gawad Marcelo H. del Pilar noong 1983.

Nakasulat si Malay o tumulong sa pagsulat ng ilang aklat: Our Animal World, The Folkways, at Occupied Philippines: The Role of Jorge B. Vargas During the Japanese Occupation, at The High School Paper, Reporting, Editing, Advising. Katulong na patnugot siya ng Atlas of the Philippines at patnugot ng Memoirs of Artemio Ricarte.

Kagaya ng isinagot ko sa text message ni Ederic, isa na naman sa mga dakilang nakatatanda ng ating bayan ang lumisan.

Wednesday, May 14, 2003

Isang Tinig mula sa Nakaraan

Ilang taon matapos na mabuo ni Dr. Renato Constantino (1919-1999) ang kanyang huling aklat (The Invisible Enemy: Globalization and Maldevelopment, 1997), ang Foundation for Nationalist Studies ay naglabas ng isang manipis na koleksiyon ng kanyang mga artikulo tungkol sa soberanya. Pinamagatang Essays on Sovereignty, binubuo ito ng 13 pitak na kanyang sinulat sa mga pahayagang Philippine Daily Globe at Manila Bulletin sa pagitan ng mga taong 1988 at 1996.

Katulad ng ipinahihiwatig ng pamagat, ang aklat ay tungkol sa soberanya, na siyang pangunahing simulain ng yumaong Dr. Constantino.

Napapanahon ang paglabas ng aklat na ito. Bagama’t ang karamihan sa mga tinutukoy sa aklat na ito ay mga pangyayari sa nakaraan, tulad ng digmaang Estados Unidos-Iraq noong 1991 at ang pagdiriwang ng sentenaryo ng ating “kalayaan” noong 1996, ang mga pangkalahatang kalagayang tinatalakay rito ay mga kalagayang umiiral magpahanggang sa mga panahong ito—at lalo pang pinatatalim ng kampanyang militar na panghihimasok ng Estados Unidos sa iba’t ibang bansa tulad ng Afghanistan, Pilipinas, Iraq, Syria, at Hilagang Korea.

Matindi ang pagkundena ng aklat sa pagpapalapad ng Estados Unidos ng presensiya nito sa buong daigdig, bagay na lumalabag sa soberanya ng iba’t ibang bansa. Tinutukoy rito ang pagpapalaganap ng Estados Unidos ng globalisasyon, isang programang nagbubukas sa mga ekonomiya ng mga bansa sa mga labis na produkto nito, masira na kung masisira ang mga pambansang kabuhayan. Binabatikos ang pagpapataw ng Estados Unidos ng mga makaglobalisasyong patakarang pang-ekonomiya sa pamamagitan ng mga kasunduan, at dinuduro ang pagbubukas ng mga ekonomiya sa pamamagitan ng agresyong militar. Ipinaaalaala ng ilan sa mga pitak na ito ang mga karahasang pinaggagawa ng Estados Unidos Biyetnam, Laos, at Iraq—lalo na ang paggamit ng lubhang mapaminsalang mga sandata tulad ng Agent Orange at depleted uranium.

Sa Pilipinas, binabatikos ng mga sanaysay ni Constantino ang mga naghaharing uri, na batay sa kasaysayan ay may tendensiyang makipagsabwatan sa mga mananakop (kolonyal man o neokolonyal) upang mapangalagaan ang kanilang nakatataas na kalagayan sa lipunan. Idiniriin ang pangangailangan sa isang lideratong tunay na kumakatawan sa mga mithiin ng sambayanan.

Datapwat hindi pinaliligtas ang pangkalahatang bayang Pilipino sa pagtuligsa. Pinupuna ng aklat ang paglimot natin sa ating sariling pagkakakilanlan at walang habas na panggagaya sa mga Amerikano, mga bagay na dala ng mahabang panahon ng kolonyalismo at ng hindi natin pagkakatikim ng ganap na kalayaan.

Tinutukoy rin bilang bunga ng kolonyalismo ang ating negatibong pagtingin sa mga kababayan nating Muslim. Ipinaliliwanag na ito’y iniluwal ng mga kampanya ng mga Kastila laban sa mga Muslim, na sapagkat hindi nila masakup-sakop ay pinalitaw nilang mga “barbaro” sa mga mata ng mayoryang Kristiyanisado.

Sa huling bahagi, inilalatag ang kalutasan sa suliranin ng patuloy na paglabag sa soberanya: ang nagkakaisang pagkilos ng lubos na naliliwanagang sambayanan. Bagama’t ang paglalatag nito’y nasa konteksto ng karanasang Pilipino, angkop ito saanman may paglabag sa soberanya—tulad ng Iraq sa kasalukuyan.

Sa paglabas ng aklat na ito, mandi’y nagbabalik ang isang tinig mula sa nakaraan upang bigyan ng higit na liwanag ang kasalukuyan. Dapat na purihin ang mga nasa likod ng Foundation for Nationalist Studies dahil sa kanilang pagkilala sa patuloy na pagiging makabuluhan ng mga akda ni Dr. Renato Constantino.

Manipis lamang ang Essays on Sovereignty. Ngunit makapal ang maiaambag nito sa kampanya laban sa imperyalismo. Dapat itong basahin ng bawat makabayan saanmang bansang may paglabag sa soberanya upang higit na maintindihan ang kasalukuyang kalagayan ng kaayusang pandaigdig na pinaghaharian ng Estados Unidos.

Monday, May 12, 2003

Pinakamagandang Trabaho Ngayon

Malubhang suliranin ng Pilipinas sa ngayon ang disempleyo. Noong huling bahagi ng taong nagdaan, ang Pilipinas ay nagtala ng antas-disempleyong nasa pagitan ng 11.8 at 11.9 na porsiyento--pinakamataas na naitala natin mula nang 1957.

Sa unang tingin, iisiping napakahamak na ng kalagayan ng ating bansa, sapat na upang ibuhos ang luhang marami pa sa tubig ng Karagatang Atlantiko.

Datapwat matapos ang isang lubhang masusing pananaliksik, ang inyong abang lingkod ay nakaisip ng isang sa kanyang palagay ay napakabuting kalutasan sa napakalaking suliranin sa disempleyo sa ating bansa. Ang solusyong ito ay walang iba kundi magnakaw na lamang ang lahat ng walang makuhang trabaho.

Napakadali lamang namang isagawa ang pagnanakaw: kailangan lamang ay kunin mo ang salapi o ang isa o ilang partikular na kagamitan ng ibang tao habang hindi siya nakatingin, at pagkatapos ay ibenta mo ito. Hindi na kailangan dito ang napakataas na pinag-aralan--bagama't totoong ang pinakamahuhusay na magnanakaw (masusukat ang husay ng magnanakaw sa dami ng kanyang mga nananakaw) ay mga taong lubhang mataas ang pinag-aralan at nagtapos sa mga bantog na dalubhasaan at pamantasan ng bansang ito at maging ng ibang bansa.

Kung ang tinatayang nasa 11.8 hanggang 11.9 na porsiyento ng ating populasyong walang mahanap na trabaho ay magiging mga magnanakaw na lamang, kagyat na malulutas ang ating suliranin sa disempleyo--sapagkat napakadali ngang isagawa nito at samakatwid ay maaaring gawin ng kahit na sino, at napakaganda pang pagkakitaan.

Lalo pang lumilitaw na totoo ang aming mga tinuran sa mga nangyayari ngayon sa mga kababayan nating naghahanapbuhay nang matino sa ating mga lansangan.

Sinimulan ng Metropolitan Manila Development Authority (MMDA) noong bandang kalagitnaan ng taong nagdaan ang pagdakip sa mga manininda sa bangketa, na kaya sa bangketa nagtitinda ay sapagkat sila'y mahihirap lamang at walang pambayad sa lubhang mahal na mga puwesto sa mga palengke. (Napansin naman siguro ninyong marami-rami ang nagtitinda sa mga palengke na higit pang magagandang magbihis kaysa sa mga nanay at tatay ninyo.)

Ngayon nama'y hindi lang mga manininda sa bangketa ang paghuhuhulihin, kundi pati na yaong mga maglalako ng kendi, sigarilyo, at kakanin sa lansangan.

Anang pantas na si Bayani Fernando, Tagapangulo ng MMDA, ang paghuli sa mga manininda sa bangketa at sa lansangan ay upang mapainam ang takbo ng trapiko. Makikita naman nating talagang lubhang epektibo ang mga iskemang ito, batay sa naging karanasan ng mga motorista at pasahero mula nang paghuhulihin ang mga manininda sa bangketa.

Maliwanag na halimbawa ng karanasang ito yaong kalagayan ngayon sa may Philcoa. Kung dati'y inaabot ng limang minuto ang sasakyan bago makaalis doon, ngayon nama'y apat na minuto na lamang ang ipaghihintay ng motorista o pasahero bago niya matakasan ang trapik sa may Philcoa.

Sa kalaliman ng gabi hanggang madaling-araw nakababawi-bawi ang mga manininda sa mga bangketa sa may Philcoa sapagkat tulog na sa mga oras na iyon maging ang mga tauhan ng MMDA. Sa mga oras na iyon, lubha ring maluwag ang trapik sa naturang lugar. Aywan namin kung bakit, ngunit napapansin naming sa mga oras na iyon ay napakakaunti ng mga sasakyan doon.

Datapwat dahil sa napatunayan na ng MMDA at hindi mapasubaliang ang mga manininda sa bangketa at sa lansangan ang puno't dulo ng suliranin sa trapik, minabuti ng MMDA na sila'y paghuhulihin. Bawal na ngayon ang magtinda sa mga bangketa at lansangan.

Kaya naman kung wala ka nang makuhang trabaho at hindi ka pa rin maaaring magtinda sa bangketa o sa lansangan kahit na ang gayon na lamang ang negosyong kaya mong pamuhunanan, mabuti pa ang magnakaw ka na lamang. Ligtas na ligtas ka pa sa hanapbuhay na ito, sapagkat hindi ka huhulihin ng mga pulis.

At sa mga nakapagpasya nang walang ngang ibang maaaring maging hanapbuhay sa ganang kanila liban sa pagnanakaw, walang pinakamagandang lugar na maaaring pagtrabahuhan liban sa pamahalaan. Doon ka yayaman nang husto sa pagnanakaw--lalo na sa isang bansa kung saan ang mga tao'y higit pang may pakialam sa kulang sa sukling naibibigay ng lubhang pagod na mga tsuper ng mga pampublikong sasakyan kaysa sa limpak-limpak na ninanakaw sa kabang-bayan--at kung papalarin ka, mabibigyan ka ng katakut-takot na gantimpala at ituturing kang isang huwarang mamamayan.
Pilit na Hinahanap ng Mindanao

Pilit na hinahanap ng Mindanao
ang awit ng puting kalapati.
Ngunit walang marinig doon
kundi ang bangayan ng mga baril
at ang mga yabag ng mga granada.

Pagkat paraiso ang Mindanao--
paraiso
ng mga tanikala.
Tanikala ang pinakamalagong damo roon,
at ang kapitan ng mga ugat nito
ay ang mga bisig
ng lumad,
ng Moro at magsasaka.

Di ibig ng puting kalapati
ang isang paraisong sementeryo.

Sunday, May 11, 2003

The Geneva Declaration on Terrorism

UN General Assembly Doc. A/42/307, 29 May 1987, Annex
Geneva, 21 March 1987



PREAMBLE

The peoples of the world are engaged in a fundamental series of struggles for a just and peaceful world based on fundamental rights now acknowledged as sacred in a series of widely endorsed international legal conventions.

These struggles are opposed in a variety of cruel and brutal ways by the political, economic and ideological forces associated with the main structures of domination present in the world that spread terrorism in a manner unknown in prior international experience. Although these struggles are global in scale, there are certain arenas that require particular attention and urgent action at this time. We mention in this regard the central struggle in Southern Africa against the apartheid system, the criminal regime and policies that sustain this system, and engage in military interventions throughout the region spreading terrorism beyond the immediate battle grounds of South Africa and Namibia; we mention the ongoing struggle of the Palestinian people for their homeland in the face of Israeli and United States military and paramilitary policies throughout the entire eastern Mediterranean region bringing special hardships and anguish to the people of Lebanon; and we mention the struggles in Central America against reactionary forces in and out of governmental control that are being organized and orchestrated by the United States through the special instrumentality of the CIA.

Against this background of torment and struggle, the debate about international terrorism is waged, being manipulated in the media and elsewhere by forces of domination; the public is encouraged to associate terrorism exclusively with those victims of this system. We seek to make clear that terrorism is overwhelmingly an expression of these structures of domination and only very derivatively of the struggles that arise in legitimate resistance.

Let us understand that the distinguishing feature of terrorism is fear and that this fear is stimulated by threats of indiscriminate and horrifying forms of violence directed against ordinary people everywhere. The most flagrant type of international terrorism consists of preparations to wage nuclear war, especially to extend nuclearism to outer space and to work feverishly for the presence of first-strike weaponry. Terrorism involves the prospects of holocausts unleashed by state power against the peoples of the world.

The terrorism of modern state power and its high technology weaponry exceeds qualitatively by many orders of magnitude the political violence relied upon by groups aspiring to undo oppression and achieve liberation.

Let us also be clear, we favour non-violent resistance wherever possible and we praise those long efforts by the liberation movement in South Africa and elsewhere to avoid violence in their pursuit of justice. We condemn all those tactics and methods of struggle that inflict violence directly upon innocent civilians as such. We want no part of any form of terrorism but we must insist that terrorism originates with nuclearism, criminal regimes, crimes of state, high-technology attacks on Third World peoples, and systematic denials of human rights. It is a cruel extension of the terrorist scourge to taunt the struggles against terrorism with the label "terrorism". We support these struggles and call for the liberation of political language along with the liberation of peoples.

Terrorism originates from the statist system of structural violence and domination that denies the right of self-determination to peoples (e.g., in Namibia, Palestine, South Africa, the Western Sahara); that inflicts a gross and consistent pattern of violations of fundamental human rights upon its own citizens (e.g., in Chile, El Salvador, Guatemala, South Africa); or that perpetrates military aggression and overt or covert intervention directed against the territorial integrity or political independence of other states (e.g., Afghanistan, Angola, Grenada, Lebanon, Libya, Mozambique, Nicaragua).

I. STATE TERRORISM

In particular, state terrorism manifests itself in:

1) police state practices against its own people to dominate through fear by surveillance, disruption of group meetings, control of the news media, beatings, torture, false and mass arrests, false charges and rumors, show trials, killings, summary executions and capital punishment;

2) the introduction or transportation of nuclear weapons by a state into or through the territory or territorial waters of other states or into international waters;

3) military exercise manoeuvres or war games conducted by one state in the vicinity of another state for the purpose of threatening the political independence or territorial integrity of that other state (e.g., in Honduras, in Korea, in the Gulf of Sirte);

4) the armed attack by the military forces of a state on targets that put at risk the civilian population residing in another state (e.g., the bombings of Benghazi, Tripoli and Tunis, Druze villages in Lebanon and Kurdish villages);

5) the creation and support of armed mercenary forces by a state for the purpose of subverting the sovereignty of another state (e.g., against Nicaragua);

6) assassinations, assassination attempts, and plots directed by a state towards the officials of other states, or national liberation movements, whether carried out by military strike, special forces units or covert operations by "intelligence forces" or their third party agents (e.g., the CIA against Nicaraguan politicians, the Qadhafi family, Yasir Arafat);

7) covert operations by the "intelligence" or other forces of a state which are intended to destabilize or subvert another state, national liberation movements, or the international peace movement (e.g., the bombing of the Rainbow Warrior);

8) disinformation campaigns by a state, whether intended to destabilize another state or to build public support for economic, political or military force or intimidation directed against another state;

9) arms sales which support the continuation of regional wars and retard the search for political solutions to international disputes;

10) the abrogation of civil rights, civil liberties, constitutional protections and the rule of law under the pretext of alleged counter-terrorism; and

11) the development, testing and deployment of nuclear and space-weapons systems that in all circumstances increase the probability of genocide and ecocide,while condemning the poor to continued misery and all humanity to a state of perennial fear.

It follows that the most dangerous and detrimental form of state terrorism in the world today is that practiced by the nuclear weapons states against the rest of the international community, which is euphemistically called nuclear deterrence. This system of nuclear terrorism actually constitutes ongoing international criminal activity -- namely, the planning, preparation and conspiracy to commit crimes against peace, crimes against humanity, war crimes, genocide and grave breaches of the Four Geneva Conventions of 1949. Hence those government decision-makers in the nuclear weapons states with command responsibility for their nuclear weapons establishments are today subject to personal criminal responsibility and punishment under the Nuremberg Principles for the nuclear terrorism they daily inflict upon all states and peoples of the world community.

That being said, we nevertheless welcome the constructive proposals put forth by the Soviet government to achieve genuine nuclear arms control and reduction agreements with respect to space weapons, strategic nuclear weapons and intermediate nuclear forces. We regret that the United States government has failed to respond to these promising initiatives, but has instead exacerbated the nuclear arms race by pursuing its so-called Strategic Defense Initiative.

II. NATIONAL LIBERATION MOVEMENTS

As repeatedly recognized by the United Nations General Assembly, peoples who are fighting against colonial domination and alien occupation and against racist regimes in the exercise of their right of self-determination have the right to use force to accomplish their objectives within the framework of international humanitarian law. Such lawful uses of force must not be confused with acts of international terrorism. Thus, it would be legally impermissible to treat members of national liberation movements in the Caribbean Basin, Central America, Namibia, Northern Ireland, the Pacific Islands, Palestine, and South Africa, among others, as if they were common criminals. Rather, national liberation fighters should be treated as combatants subject to the laws and customs of warfare and to the international laws of humanitarian armed conflict as evidenced, for example, by the 1907 Hague Regulations, the Four Geneva Conventions of 1949, and their Additional Protocol I of 1977. Hence, national liberation fighters would be held to the same standards of belligerent conduct that are applicable to soldiers fighting in an international armed conflict. Thus, when a liberation fighter is captured by a belligerent state, he should not be tried as a criminal, but would be treated as a prisoner of war. He could be interned for the duration of the conflict, or released upon condition of a pledge to refrain from further participation in hostilities, or traded in a prisoner of war exchange. In the event such a national liberation fighter is found in a neutral state, he should not be subjected to extradition to the belligerent state.

In the spirit of Geneva Protocol I, just as is true for soldiers in regular armed forces, when a national liberation fighter is captured after directly attacking innocent civilians as such, he would still be treated as a prisoner of war, but would be subject to prosecution for the commission of war crimes before an impartial international tribunal, preferably in a neutral state or by an international court. And, to the extent that the concerned belligerent states refuse to treat national liberation fighters analogously to soldiers for political reasons or propaganda purposes, they must assume a considerable amount of direct responsibility for whatever violence that is inflicted upon their civilian populations by national liberation fighters.

Nevertheless, we wish to emphasize that the overwhelming majority of violations of the laws and customs of warfare have been and are still being committed by the regular, irregular, para-military and covert forces of states, not by national liberation fighters. The Western news media have purposely distorted and perverted this numerical relationship in order to perpetrate the cult of counter-terrorism for their governments' own militaristic and terroristic purposes.

III. NON-INTERNATIONAL ARMED CONFLICTS

With respect to those situations where sub-national groups or organizations use force against the apparatus of the state but nevertheless do not represent national liberation movements, we affirm the applicability of common article 3 to the Four Geneva Conventions of 1949 and their Additional Protocol II of 1977 to these non-international armed conflicts. In particular, the fundamental distinction between combatants and non-combatants must be maintained at all times and under all circumstances.

IV. THE ROLE OF THE INTERNATIONAL MEDIA

The international media also play a direct role in international terrorism when they uncritically disseminate disinformation from "official sources" that creates public support for the use of deadly force or other forms of economic and political violence against another state. The international media also play an indirect role in terrorism through a pattern of selective definition and coverage. The media specifically ignores or understates institutional forms of terrorism, preserving the term instead for national liberation movements and their supporters. In such ways the media become agents of ideological control, advancing an inverted standard of terrorism.

V. CONCLUSION

The principles of the United Nations Charter -- if applied in all of their ramifications -- constitute an effective instrument for reshaping the actual policies of power and hegemony among sovereign states into those of mutual respect. Conversely, the real international terrorism is founded in the imposition of the will of the powerful states upon the weak by means of economic, political, cultural and military domination. We declare that the key to ending all forms of terrorism is the development of new relations among nations and peoples based on unfailing respect for the right to self-determination of peoples, and on a greater measure of economic, political and social equality on a world scale.